PSD2 – czym jest nowa unijna dyrektywa i jakie zmiany przyniesie?

Już niebawem wejdzie w życie unijna dyrektywa PSD2. Czym jest w praktyce i w jaki sposób zmieni oblicze usług płatniczych? Sprawdźmy.

Zadaniem Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego PSD2 (Payment Services Directive 2) jest uregulowanie kwestii usług płatniczych. Wprowadzenie aktualizacji jest szczególnie zasadne zwłaszcza w obliczu pojawienia się na rynku nowych rodzajów usług płatniczych, wzrostu dynamiki bezgotówkowych płatności elektronicznych oraz zmieniających się potrzeb konsumentów. Jak twierdzą eksperci, nowe prawo ma szansę otworzyć pole do rozwoju innowacji w świecie finansów i wywołać prawdziwą rewolucję w bankowości. PSD 2 zastąpi pierwszą dyrektywę, funkcjonującą w Polsce od 2011 roku pod postacią ustawy o usługach płatniczych.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany, wynikające z wprowadzenia unijnej dyrektywy PSD2.

Third Party Provider

Na mocy nowych przepisów na rynku usług finansowych pojawi się zupełnie nowa kategoria usługodawców – Third Party Provider, czyli TPP. Ich zadaniem będzie świadczenie następujących usług:

• PIS (payment initiation service) – inicjowanie płatności, polegające na udostępnieniu TPP rachunku konsumenta, celem sprawdzenia, czy są na nim środki, zainicjowaniu transakcji i poinformowaniu o jej przebiegu właściciela rachunku;
• AIS (account information service) – udostępnienie konsumentowi zbiorczych danych na temat wielu rachunków, które posiada. Taka usługa zapewni mu kompleksowy wgląd w sytuację finansową, bez konieczności logowania się na różne platformy.

Jako, że usługodawcy PIS i AIS nie posiadają środków finansowych klientów, nie muszą także tworzyć funduszy własnych i respektować wymogów ochrony tych środków. Będą też zwolnieni z części wymogów, które powinny spełnić instytucje płatnicze. Muszą natomiast posiadać ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej.

Mała Instytucja Płatnicza (MIP)

Nowym podmiotem, uprawnionym do świadczenia usług płatniczych będzie Mała Instytucja Płatnicza (MIP). Mianem MIP określić można będzie osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, mającą zdolność prawną, wpisaną do rejestru małych instytucji płatniczych, prowadzącą działalność polegającą na świadczeniu usług płatniczych. Ich działalność będzie nadzorowana przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Silne uwierzytelnienie

Nowe prawo wprowadzi także istotną zmianę w zakresie uwierzytelniania transakcji bezgotówkowych. Zgodnie z unijną dyrektywą PSD2, konieczne będzie tzw. silne uwierzytelnienie użytkownika. W praktyce oznacza to, że do identyfikacji klienta potrzebne będą co najmniej dwa niezależne narzędzia, np. kod SMS i rozwiązanie biometryczne.
Silne uwierzytelnienie okaże się niezbędne w przypadku:

• próby uzyskania dostępu do swojego rachunku w trybie online;
• inicjacji elektronicznej transakcji płatniczej;
• przeprowadzania czynności za pomocą kanału zdalnego, które mogą się wiązać z ryzykiem oszustwa płatniczego lub innych nadużyć –  przykładem może być zaciąganie chwilówki online.

Celem wprowadzenia silnego uwierzytelnienia jest zwiększenie bezpieczeństwa elektronicznych transakcji finansowych.

Ograniczenie opłat za płatności kartą

W większości przypadków nie będzie możliwe pobieranie dodatkowych prowizji za wykonywanie transakcji bezgotówkowych (w tradycyjnych i internetowych sklepach) oraz tych, wykonywanych przy pomocy kart płatniczych (zwłaszcza debetowych i kredytowych). Obciążenie płatnika prowizją za skorzystanie z karty dotyczy obecnie transakcji wykonywanych przez internet oraz tych zawieranych z podmiotami działającymi w branży turystycznej i hotelarskiej.

Dodatkowe prowizje będą wciąż obowiązywać za płatności z użyciem kart biznesowych. Kwoty dodatkowych opłat nie mogą być jednak wyższe niż koszty bezpośrednio ponoszone przez punkty handlowo-usługowe z tytułu korzystania z określonego instrumentu płatniczego.

Zwrot kwoty nieautoryzowanej transakcji

Dostawcy usług płatniczych będą zobowiązani do niezwłocznego zwrotu płatnikowi kwoty nieautoryzowanej transakcji. W przypadku nieautoryzowanej transakcji płatniczej, spowodowanej oszustwem lub rażącym niedbalstwem płatnika, maksymalna kwota, którą płatnik może być obciążony zmniejszy się ze 150 euro (ok. 640 złotych) do 50 euro (ok. 214 złotych). Odpowiedzialność płatnika będzie wyłączona w sytuacji, jeśli nie mógł on zdawać sobie sprawy z kradzieży przywłaszczenia lub utraty instrumentu płatniczego.

Warto dodać tutaj, że wszyscy dostawcy usług płatniczych, w tym banki, instytucje płatnicze lub niezależni dostawcy zewnętrzni, czyli TPP, staną przed koniecznością wykazania, że posiadają właściwe środki bezpieczeństwa w celu zapewnienia odpowiedniego zabezpieczenia płatności.

Możliwość złożenia skargi

Użytkownicy usług płatniczych będą mieli możliwość łatwiejszego złożenia skargi na naruszenia przepisów prawa przez dostawców usług płatniczych. Obowiązkiem dostawcy usług płatniczych będzie natomiast dołożenie wszelkich starań w celu udzielania odpowiedzi. Ustosunkowanie się do wszystkich podniesionych kwestii nie powinno zająć więcej niż 15 dni roboczych od otrzymania skargi. W wyjątkowych sytuacjach termin ten nie może być dłuższy niż 35 dni.

Restrykcje w zakresie blokowania środków na koncie płatnika

Jeśli kwota wykonywanej elektronicznie transakcji nie jest znana, odbiorca płatności nie będzie mógł zablokować środków na koncie płatnika. Blokada będzie możliwa dopiero w przypadku, gdy płatnik zatwierdzi dokładną kwotę. Takie zmiany okażą się szczególnie istotne np. w przypadku rezerwacji pokojów hotelowych, zakupu artykułów spożywczych online czy wynajmu samochodu.

Większa konkurencja, większy wybór

Jak twierdzą analitycy, wprowadzenie unijnej dyrektywy PSD2 przełoży się na wzrost konkurencji pomiędzy instytucjami, dostarczającymi nowoczesne usługi finansowe. Dzięki temu konsumenci będą mogli swobodnie wybierać te narzędzia, które najlepiej spełniają ich potrzeby. Internetowe rankingi „najlepszych kont” nie będą już najbardziej precyzyjnym źródłem informacji o najlepszych produktach finansowych. Nowoczesne narzędzia technologiczne pozwolą bowiem na stworzenie spersonalizowanych, opartych na rzeczywistych danych zestawień. Nowe prawo poprawi także bezpieczeństwo płatników oraz zmobilizuje instytucje finansowe do do przestrzegania najwyższych standardów bezpieczeństwa płatności elektronicznych.

PSD2 a rynek instytucji pożyczkowych

Skutki wprowadzenia nowego prawa z pewnością odczują nie tylko banki, ale również instytucje działające w sektorze Fintech, a tym również pozabankowe instytucje pożyczkowe. Dzięki technologii AIS firmy pożyczkowe będą mogły automatycznie pozyskiwać dane klienta z jego banku (lub banków). To przełoży się na lepszą i bardziej precyzyjną ocenę ich zdolności do spłaty. Takie informacje będą skutkować więc nie tylko na ograniczeniem ryzyka instytucji pożyczkowych, ale również lepszym poznaniem mechanizmów działania pożyczkobiorców. Te z kolei mogą zostać wykorzystane do poprawy funkcjonalności produktów finansowych i zwiększenia sprzedaży.

Zapisy PSD2 mogą wprowadzić także prawdziwą rewolucję w zakresie naliczania limitu pozaodsekowych kosztów kredytu. Zgodnie z art. 36d Ustawy o kredycie konsumenckim, przepisów dotyczących limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu nie stosuje się do umowy o kartę kredytową, o ile kredytodawca jest jednocześnie wydawcą karty. Jeśli instytucja pożyczkowa otrzyma status dostawcy usług płatniczych, będzie miała pełne prawo do wydawania kart kredytowych. A to oznacza, że nie będzie musiała stosować limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu.

Najnowsze aktualności