Rynek pożyczek pozabankowych – podsumowanie 2019 roku i prognozy na najbliższe miesiące

Ostatnie miesiące 2019 roku, wbrew prognozom, nie przełożyły się na zwiększenie zysków w sektorze pozabankowym. Co prawda zarówno w listopadzie, jak i grudniu 2019 roku firmy pożyczkowe odnotowały wzrost ilości udzielonych pożyczek, w stosunku do analogicznych okresów w 2018 roku. Jednak w obu przypadkach, wartość udzielonych zobowiązań była niższa niż listopadzie i grudniu 2018 roku. Była też niższa od średniej wartości zobowiązań za ostatnie 6 miesięcy, która wynosiła 575 mln zł. O czym świadczą te dane? Czy rynek pożyczek pozabankowych czekają turbulencje?

Rynek pożyczek pozabankowych w listopadzie 2019 roku

W listopadzie 2019 roku, instytucje pozabankowe współpracujące z Biurem Informacji Kredytowej udzieliły pożyczek na łączną sumę 544 mln złotych. Jest to mniej niż w miesiącu poprzedzającym – w październiku odnotowano bowiem sprzedaż wyższą o 11 mln zł. Również ilość zobowiązań przyznanych w listopadzie 2019 roku była niższa niż w październiku i wyniosła 225,8 tys sztuk (dla porównania, w październiku było ich więcej o ok. 5,8 tys.)

Choć różnica może nie wydawać się zbyt kolosalna, trzeba pamiętać, że listopad w sektorze sprzedaży i usług to miesiąc żniw – wtedy zaczyna się przedświąteczne szaleństwo. Spadki w tym okresie mogą zwiastować problemy w branży.

Średnia wysokość chwilówki udzielonej w listopadzie 2019 roku wynosiła 2409 zł i była niższa od pożyczki z listopada 2018 roku o 7,6%. Od stycznia do listopada ubiegłego roku, 39% ogólnej wartości sprzedanych pożyczek pochodziło z zobowiązań na kwotę 5 tys. i więcej. Stanowiły one jednak 10% wszystkich przyznanych produktów. W ujęciu liczbowym, wciąż dominowały produkty niskokwotowe (do 1 tys. zł). Przy czym miały one zaledwie 9% udział w sprzedaży.

Listopad nie przyniósł zatem spektakularnych zmian, na jakie liczyła branża w związku z okresem przedświątecznym. Spadła bowiem zarówno ilość, jak i wartość udzielonych zobowiązań.

Listopad 2019 w porównaniu z analogicznym okresem 2018 roku

Gdy zestawimy ze sobą dane z okresu styczeń – listopad 2019 z odpowiadającym okresem 2018 roku, zauważymy, że trend wzrostu ilości pożyczek i spadku ich wartości wciąż się utrzymuje.

Zgodnie z informacjami udostępnionymi przez BIK, w listopadzie 2019 roku udzielono o 1,8% więcej pożyczek niż w tym samym miesiącu 2018 roku. Jednocześnie ich wartość była aż 5,9% mniejsza niż w listopadzie 2019 roku. Taką samą tendencję można zauważyć w odniesieniu do dłuższego okresu. Od stycznia do listopada 2019 roku udzielono o 1,1% więcej sztuk pożyczek niż w analogicznym czasie w 2018 roku, przy czym w ujęciu wartościowym odnotowano spadek o blisko 3%.

W ujęciu jakościowym, w pierwszych jedenastu miesiącach 2019 roku pożyczkodawcy odnotowali dalszy wzrost liczby produktów niskokwotowych. Dla kwoty do 1 tys. zł, wzrost wyniósł 5,6%. Z kolei dla przedziału od 2 do 3 tys. zł. sięgnął on 6,2%. W ujęciu wartościowym zwyżka wyniosła odpowiednio 5,8% i 6,8%.

Dynamika ujemna dotknęła z kolei zobowiązania powyżej 5 tys zł. Ich ilość spadła o 6,6%, natomiast ich wartość o 6,7%.

Jaki z tego wniosek? Podobnie jak w ubiegłych miesiącach, Polacy chętnie sięgają po pożyczki kieszonkowe – nie większe niż do 1 tys. zł. Wzrost zainteresowania pożyczkami z przedziału do ok. 2 tys zł. sugeruje natomiast, że pomimo korzystnej koniunktury, interesują nas darmowe chwilówki, które udzielane są właśnie w kwotach od 2 do 3 tys. zł.

Poniższy wykres obrazuje dynamikę sprzedaży produktów pozabankowych, w ujęciu od listopada 2018 roku do listopada 2019 roku.

Wartość pożyczek dalej spadała w grudniu 2019 roku

Grudzień, podobnie jak listopad 2019 roku, nie przyniósł już zmian, które odwróciły by niekorzystne trendy panujące w sprzedaży pożyczek pozabankowych.

W istocie, wartość udzielonych pożyczek wyniosła w ostatnim miesiącu roku 533 mln zł., czyli dokładnie o 11 mln mniej niż w listopadzie. W sztukach było to 232,3 tys. pożyczek, a zatem więcej o 6,5 tys. niż w poprzednim miesiącu.

Można więc przyjąć, że sytuacja się unormowała. Choć w grudniu, ilość dni pracujących była mniejsza, liczba udzielonych zobowiązań wzrosła. Pożyczki najprawdopodobniej zaciągali ci, którym z powodu świąt, zabrakło drobnych kwot do dopięcia domowego budżetu.

Przeciętna wartość pożyczki z grudnia 2019 roku oscylowała w granicach 2295 zł. To kwota niższa zarówno od wartości średniej chwilówki z listopada tego roku, jak i grudnia 2018 roku (różnica do -8,5%). Na rynku pozabankowym w grudniu ponownie królowały pożyczki do kwoty 1 tys. zł., stanowiąc 38% ilości sprzedanych sztuk. Pod względem wartości największy odsetek miały oczywiście zobowiązania powyżej 5 tys. zł.

Koniec roku na rynku pożyczek pozabankowych podkreślił jedynie trend, który można było obserwować już od jakiegoś czasu – wzrost ilości udzielonych zobowiązań, przy systematycznym spadku ich wartości.

Porównanie rok do roku i miesiąc do miesiąca

A jak grudzień 2019 roku wygląda w porównaniu do poprzedniego okresu? Dobre wieści są takie, że w porównaniu z grudniem 2018 roku, firmy pożyczkowe odnotowały 4,6% wzrostu ilości sprzedanych pożyczek. Duża zwyżka w tym zakresie pojawiła się także w stosunku do listopada 2019 roku (+ 11,1%) i całego roku 2018 (+ 0,8%).

Jednocześnie, standardowo, pojawiły się spadki w wartości udzielonych zobowiązań. W zestawieniu z grudniem 2018 roku, różnica wynosił -4,2%. Z kolei w stosunku do całego roku 2018, wartość zobowiązań udzielonych od stycznia do grudnia 2019 roku spadła o 3,5%.

Największą dodatnią dynamiką wykazały się ponownie pożyczki niskokwotowe. Wzrosty, w stosunku do 2018 roku wynosiły odpowiednio +4,8% dla kwot poniżej 1 tys. zł. oraz 5,7% dla przedziału od 2 do 3 tys. zł. Spadek, zarówno ilości, jak i wartości nie ominął natomiast pożyczek w kwocie 5 tys. i więcej. Tu wartości wynosiły odpowiednio -7,4% i -8%.

Pod względem charakteru udzielanych pożyczek, grudzień był zatem mocno zbliżony do listopada 2019 roku. Polacy pożyczali chętnie, jednak decydowali się raczej na niskie kwoty – nie więcej niż 3 tys. zł. To właśnie ze względu na takie, a nie inne decyzje pożyczkowe, rynek pożyczek pozabankowych boryka się ze stałym spadkiem wartości zobowiązań przy stosunkowo dużym wolumenie ich udzielania.

Najłatwiej zaobserwować go na wykresie:

Pożyczki pozabankowe w 2019 roku

Dla sektora pozabankowego rok 2019 był jednym z najtrudniejszych w ciągu ostatnich kilku lat. Z jednej strony niepewna sytuacja prawna nie ułatwiała podejmowania śmielszych decyzji biznesowych. Z drugiej strony polepszająca się sytuacja materialna Polaków, w pewnym stopniu wpłynęła na zmniejszenie popytu na krótkoterminowe chwilówki.

Mimo to, jak wynika z danych BIK, przez cały 2019 rok udzielono 2 745,1 tys. pożyczek, na łączną sumę ponad 6,821 mld zł. Jak już wspominaliśmy, dominowały przede wszystkim pożyczki nie wyższe niż 3 tys. zł. Biorąc pod uwagę warunki, jakie panowały w 2019 roku jest wynik względnie dobry.

–Nie jest to jednak efekt ogólnie dobrej koniunktury, ale dojrzałości tego sektora i efektywnej jego reakcji na negatywne zmiany w szerokorozumianym otoczeniu, w tym niepewności w zakresie istniejących i przewidywanych ryzyk prawnych czy trudności w pozyskaniu lub utrzymaniu źródeł finansowania. – twierdzi Andrzej Roter, Prezes ZPF (dawnego KPF).

Co czeka rynek pożyczek pozabankowych w 2020 roku?

Jak wskazują dane m.in. Barometru ZPF/IRG SGH, wśród konsumentów wciąż panują pozytywne nastroje związane z wydatkami. Wielu Polaków planuje je pokrywać przy pomocy kredytu konsumenckiego, co jednak nie oznacza, że 2020 rok będzie obfitował w zyski.

Rośnie bowiem ilość osób, które zamiast pożyczki na raty czy kredytu, wolą zadłużenie u rodziny czy w zakładzie pracy. Co więcej, pojawiają się pierwsze wzmianki o gorszej koniunkturze i potencjalnych problemach z zatrudnieniem. Dużym utrudnieniem dla wszystkich jest też rosnąca inflacja, która zmniejsza wysokość realnych dochodów.

W takich warunkach, skuteczność spłaty, która w 2019 roku nie była najlepsza, może się jeszcze pogorszyć. W 2020 roku rynek pożyczek pozabankowych może więc czekać optymalizacja sposobów oceny kredytowej i opracowanie nowej polityki przyznawania pożyczek.

Otwarta wciąż pozostaje też kwestia uregulowań prawnych w postaci tzw. nowej ustawy antylichwiarskiej. Jeśli forsowane przez nią założenia wejdą w życie, najgorsze scenariusze dla rynku pożyczek pozabankowych mogą się ziścić. Łącznie z tym, zwiastującym koniec chwilówek w 2020 roku.

Najnowsze aktualności