500 plus dla seniora — kto otrzyma świadczenie?

500 plus dla seniora to potoczna nazwa świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, które zostało uruchomione przez rząd w 2019 roku. Choć pieniądze można otrzymać już po ukończeniu 18 lat, prawie połowa uprawnionych to seniorzy powyżej 75 roku życia. Pobierających świadczenie Polaków może być już niedługo nawet milion.

Nowe 500 plus dla seniora — jakie zmiany od 2023 roku?

Świadczenie 500+ dla seniora co roku zmienia warunki obowiązujące obecnych oraz przyszłych beneficjentów. Brak prawa do comiesięcznego przelewu w roku ubiegłym, nie oznacza tego samego w 2023 roku. Próg dochodowy brany pod uwagę przy ocenie wniosku i przyznaniu prawa do świadczenia jest poddawany waloryzacji, a nowe zasady wchodzą w życie 1 marca każdego roku.

Nabywający prawo do 500 plus końcem pierwszego kwartału 2023 roku będą mogli złożyć wniosek na nowych zasadach. Świadczenie najprawdopodobniej obejmie też dużo większą liczbę osób niż w latach ubiegłych. Oczywiście spora grupa seniorów nadal nie będzie mogła liczyć na tego typu wsparcie. Warto w takiej sytuacji zastanowić się nad innymi dodatkami proponowanymi przez rząd.

Kryterium dochodowe 500 plus dla seniora

Kryterium dochodowe uprawniające do otrzymania świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji jest waloryzowane o ten sam wskaźnik, co emerytury oraz renty. Osiągnięcie progu dochodowego programu oznacza utratę prawa do otrzymywania świadczenia w pełnej wysokości.

Kryterium dochodowe 2022

1 marca 2022 roku próg dochodowy uprawniający do pobierania świadczenia 500 plus dla seniora w pełnej wysokości zmienił się z 1272,08 zł na 1396,13 zł brutto. To oznacza, że 500 zł z programu mogły co miesiąc otrzymywać osoby, których łączne dochody (z emerytury, renty czy innych świadczeń) nie przekraczały 1396,13 zł brutto. Z kolei osoby z dochodem między 1396,13 a 1896,14 zł brutto mogły otrzymywać niższe dopłaty, wyliczone według zasady złotówka za złotówkę. Dochody powyżej kwoty 1836,13 zł brutto uniemożliwiały korzystanie z programu.

Kryterium dochodowe 2023

Od 1 marca 2023 r. próg dochodowy uprawniający do pobierania pełnej kwoty 500+ dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji wzrośnie do 1657,80 zł brutto. Proporcjonalnie niższe dopłaty będą mogły otrzymać osoby z dochodami pomiędzy 1657,80 zł a 2157,80 zł brutto. Przy dochodach przekraczających 2157,80 zł brutto świadczenie nie zostanie przyznane.

Każda osoba, która bierze już udział w programie i w związku ze zmianami nabędzie prawo do większej dopłaty lub świadczenia w pełnej kwocie, otrzyma je automatycznie, bez konieczności ponownego składania wniosku.

500 plus dla seniora — warunki otrzymania

Oprócz kryterium dochodowego omówionego powyżej, konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków. Chodzi o:

• miejsce zamieszkiwania terytorium Rzeczpospolitej Polskiej,
• posiadanie polskiego obywatelstwa (świadczenie przysługuje także osobom, które mają prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, są obywatelami jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, albo cudzoziemcami legalnie przebywającymi w Polsce),
• posiadanie orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy (również w gospodarstwie rolnym) i/lub służby i/lub samodzielnej egzystencji,
• brak prawa do innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych lub wielu takich świadczeń, których łączna kwota nie przekracza progu dochodowego ustalanego w marcu każdego roku, w którym obowiązuje program 500+ „dla seniora”. Świadczenia pieniężne finansowane ze środków publicznych, o których mowa, znajdziesz w katalogu na rządowej stronie gov.pl.

Jak widzisz, warunków jest kilka. Wbrew powszechnie panującej opinii samo ukończenie 75 roku życia i pobieranie świadczenia o nazwie zasiłek pielęgnacyjny, nie jest równoznaczne z przyznaniem świadczenia.

Programem 500+ dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji nie są objęte osoby aresztowane tymczasowo lub odbywające karę pozbawienia wolności. Wyjątkiem jest kara pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, która nie dyskwalifikuje z prawa do świadczenia.

500 plus dla seniora 75 lat bez orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji

Orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji jest załącznikiem koniecznym przy wniosku o przyznanie seniorskiego 500+. Jednak istnieją wyjątkowe sytuacje, które zwalniają z obowiązku dostarczenia go.

Jeśli jesteś seniorem po 75 roku życia i nie posiadasz takiego orzeczenia, możesz udokumentować swój stan zdrowia innym zaświadczeniem. Na przykład:

• dokumentem od lekarza,
• kartą badania profilaktycznego.

Pamiętaj, że informacja o pobieraniu zasiłku pielęgnacyjnego nie wystarczy.

Orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji nie musisz okazywać, jeśli złożyłeś je już w ZUS-ie przy okazji składania innego formularza czy nabycia prawa do innych świadczeń. Jeżeli jednak jesteś już beneficjentem finansowania ze środków publicznych, a zamierzasz ubiegać się o 500+ dla seniora, zwróć uwagę na kryterium dochodowe, które z roku na rok ulega zmianie.

Inne świadczenia dla emerytów w Polsce

Zasiłki, świadczenia, dodatki i dodatkowe emerytury — w naszym kraju można obecnie spotkać się z kilkoma formami pomocy dla osób starszych. Poniżej opisujemy, dla kogo dokładnie są przeznaczone i czego mogą dotyczyć.

Jakie świadczenia dla seniorów przysługiwały w 2022 roku?

• 13. emerytura – każdy emeryt i rencista jest uprawniony do otrzymania jej z urzędu, bez konieczności składania jakiegokolwiek wniosku. W przypadku trzynastej emerytury nie obowiązują żadne kryteria dochodowe. Suma świadczenia jest stała i wynosi równowartość najniższej emerytury.
• 14. emerytura – wysokość czternastej emerytury jest zależna od wysokości emerytury zasadniczej. Jej pełna kwota jest równa najniższej emeryturze. Przy jej wypłacie stosowane jest kryterium dochodowe. Uprawnieni otrzymują ją automatycznie i nie muszą składać do ZUS żadnych dodatkowych dokumentów.

• Zasiłek pielęgnacyjny – świadczenie dla osób bez zdolności do samodzielnej egzystencji. Wypłacane jest, by pokryć koszty opieki i pracy wykonywanej przez inną osobę.
• 200 plus dla seniora – dodatek dla emerytowanych ratowników górskich i strażaków ochotniczej straży pożarnej. Jego kwota jest waloryzowana co 3 lata i wypłacana dożywotnio. 
• Dopłata do telewizora lub dekodera – z uwagi na konieczność zakupu nowego telewizora lub dekodera, który umożliwi odbieranie telewizji po nowelizacji standardu nadawania, państwo dopłaca jednorazowo 250 zł do odbiornika lub 100 zł do dekodera.

Sposoby wnioskowania o 500 plus dla emerytów

Wniosek o 500+ dla seniora to tzw. formularz ESUN, który można:

• pobrać ze strony ZUS i wydrukować,
• otrzymać w placówkach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

By złożyć w ZUS lub KRUS wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, należy wybrać jeden z czterech sposobów.

1. Osobiście udać się do placówki.
2. Skorzystać z pomocy opiekuna prawnego lub pełnomocnika, który wypełni i przekaże dokumenty.
3. Przesłać formularz i załączniki pocztą tradycyjną.
4. Skorzystać z Platformy Usług Elektronicznych ZUS.

Zarówno osoba, której dotyczy wniosek, jak i jej pełnomocnik bądź opiekun faktyczny mogą skorzystać z nieodpłatnej pomocy przy wypełnianiu dokumentów, w dowolnej placówce ZUS, w sali obsługi klienta lub w Centrum Obsługi Telefonicznej pod numerem: 22 560 16 00.

Jakie dane należy podać we wniosku?

Wniosek ESUN należy wypełnić zgodnie ze znajdującą się na nim instrukcją. Konieczne będzie wpisanie podstawowych danych osobowych, teleadresowych oraz zawarcie informacji o ewentualnych prawach do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych.

W dokumencie należy podać:

• imię i nazwisko,
• obywatelstwo,
• imiona rodziców,
• numer PESEL lub (jeśli go nie masz) serię i numer dokumentu tożsamości, datę urodzenia oraz płeć,
• adres zameldowania i zamieszkania,
• adres do korespondencji,
• czy masz przyznane prawo do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych lub aktualnie starasz się o takie świadczenie,
• czy masz przyznane prawo do świadczeń z zagranicznej instytucji właściwej do spraw emerytalno-rentowych lub aktualnie starasz się o takie świadczenie.

Wniosek ESUN nie będzie uznany za kompletny bez jednego z następujących załączników:

• orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• orzeczenia o zaliczeniu do I grupy inwalidów,
• zaświadczenia lekarskiego,
• karty badania profilaktycznego.

Ile wynosi 500 plus dla seniora?

500 plus dla seniora nie zawsze wynosi tyle samo. 500 zł to najwyższa możliwa kwota świadczenia, przysługująca osobom, które nie mają prawa do innych świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych lub ich suma nie przekracza ustalonego progu dochodowego.

Jeśli senior posiada dochody powyżej określonego progu, to kwota świadczenia 500 plus, jakie może otrzymać, maleje zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę.

W 2022 roku próg dochodowy wynosił 1896,13 zł i każdy beneficjent seniorskiego 500 plus z dochodem niższym lub równym tej kwocie, otrzymywał 500 zł. Jeśli dochód danej osoby wynosił przykładowo:

• 1996,13 zł — otrzymywała z programu 400 zł,
• 2096,13 zł — otrzymywała z programu 300 zł,
• 2196,13 zł — otrzymywała z programu 200 zł,
• 2296,13 zł — otrzymywała z programu 100 zł.

Kiedy nastąpi wypłata 500 plus dla seniora?

Wypłata świadczenia odbywa się co miesiąc do końca życia. Środki przyznane zostają od miesiąca złożenia wniosku, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym spełnione będą wymagania do otrzymania świadczenia.

Decyzja o akceptacji lub odrzuceniu wniosku wydawana jest w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów.