Bieg przedawnienia po umorzeniu egzekucji

Z różnych przyczyn komornik może umorzyć prowadzoną przez siebie egzekucję. Jednak nie oznacza to wcale, że dług przestaje istnieć, ponieważ zarówno umorzenie postępowania egzekucyjnego jak i uchylenie ostatecznej decyzji nie prowadzą do przerwania biegu terminu przedawnienia. Zatem, jak wygląda bieg przedawnienia po umorzeniu egzekucji?

Każde zobowiązanie podatkowe ulega przedawnieniu

Czyli oznacza to, że po upływie terminu przedawnienia organ podatkowy nie może egzekwować kwoty niezapłaconego podatku, jak i odsetek za zwłokę liczonych od powstałej zaległości podatkowej. Zgodne z ogólną zasadą wynikającą z Ordynacji podatkowej, zobowiązania podatkowe przedawniają się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art.70 § 1 ordynacji podatkowej). Jednak od zasady tej istnieje wiele wyjątków, w tym zastosowanie przez organ podatkowy środka egzekucyjnego, w wyniku którego dochodzi do przerwania biegu terminu przedawnienia (art. 70 § 4 o.p.).

Należy tu zaznaczyć, że bieg przedawnienia rozpoczyna się do dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (tzn. od dnia, w którym dłużnik miał spłacić dług bądź w inny sposób wykonać dane zobowiązanie). Zaś bieg przedawnienia roszczeń o zaniechania rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia. Jednak, co istotne, bieg terminu przedawnienia może zostać zawieszony albo przerwany. A więc, instytucja zawieszenia polega na tym, że przez określony czas, termin przedawnienia nie rozpoczyna biegu. W przypadku, gdy termin ten już biegnie, to bieg ten zostaje wstrzymany. Przy czym okres tego wstrzymania nie jest wliczany do terminu przedawnienia.

Natomiast przerwanie biegu terminu przedawnienia polega na tym, że termin przedawnienia liczony jest od samego początku i nie uwzględnia się do niego okresu, który upłynął do momentu przerwania. Kiedy zatem może dojść do zawieszenia lub przerwania terminu biegu przedawnienia?

Zawieszenie terminu biegu przedawnienia roszczeń

Bieg przedawnienia roszczenia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu w przypadku roszczeń:

• przysługującym osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
• przysługującym jednemu z małżonków przeciwko drugiemu (przez czas trwania małżeństwa);
• przysługującym dzieciom przeciwko rodzicom (przez czas trwania władzy rodzicielskiej):
• wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju (przez cały czas trwania przeszkody).

Przerwania terminu biegu przedawnienia roszczeń

Zgodnie z art. 123 § 1. Kodeksu cywilnego bieg przedawnienia przerywa się przez:

• każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
• uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje np. zawarcie z wierzycielem ugody co do terminu spłaty długu czy też rozłożenie długu na raty, wniosek do wierzyciela o rozłożeniu długu na raty;
• wszczęcie mediacji.

Wstrzymanie zakończenia biegu przedawnienia

Niektóre wyjątkowe okoliczności, które leżą po stronie wierzyciela mogą uzasadniać odstępstwo od ogólnych reguł określających termin przedawnienia danego rodzaju. Przy czym, przeważnie chodzi tu o wzmocnienie ochrony wierzyciela w postaci wydłużenia terminu, a wszystko przez brak po jego stronie pełnej zdolności do czynności prawnych lub wystąpienie podstaw do ubezwłasnowolnienia.

W takich przypadkach, bieg przedawnienia nie może zakończyć się wcześniej niż przed upływem dwóch lat, od daty ustanowienia dla tej osoby przedstawiciela ustawowego lub ustania przyczyny jego ustanowienia (np. ustąpienie zaburzeń psychicznych lub uzyskanie pełnoletności). Bieg przedawnienia może natomiast zakończyć się nie wcześniej niż z upływem trzech lat, w przypadku roszczeń o naprawienie szkody na osobie wyrządzonej czynem niedozwolonym.

Umorzenie egzekucji komorniczej – kiedy może nastąpić?

Umorzenie egzekucji komorniczej, tak samo zresztą ja jej zawieszenie, może nastąpić z wielu przyczyn i oznacza że postępowanie egzekucyjne kończy się bez zaspokojenia wierzyciela (w części lub całości). Wraz z umorzeniem postępowania egzekucyjnego komornik kończy całą sprawę. Od tego momentu, żaden składnik majątku dłużnika, nie jest już zajęty.

Co ważne, orzeczenie sądu o umorzenie postępowania uchyla wszystkie dokonane przez komornika czynności. Sytuacje, kiedy sąd decyduje się na umorzenie komorniczej można podzielić na następujące trzy kategorie:

Umorzenie postępowania egzekucyjnego z urzędu

Umorzenie to następuje wskutek postanowienia wydanego przez organ egzekucyjny w przypadku gdy:

• wierzyciel lub dłużnik nie mają zdolności sądowej;
• wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania;
• na jaw wyjdzie, że egzekucja nie należy do właściwości organów sądowych, a np. egzekucyjnych administracyjnych;
• suma uzyskana na skutek egzekucji będzie niższa niż koszty egzekucyjne. Jest to najczęstsza przyczyna umorzenia, ponieważ podejmowanie czynności nie ma wówczas uzasadnienia ekonomicznego;
• egzekucja została skierowana przeciwko osobie, która według klauzuli wykonalności nie jest dłużnikiem, i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji;
• tytuł wykonawczy został pozbawiony wykonalności prawomocnym orzeczeniem, albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności utraciło moc lub zostało uchylone.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego z mocy prawa

Umorzenie postępowania z urzędu i umorzenie postępowania z mocy prawa, to dwie różne sytuacje. W przypadku tego drugiego do umorzenia dojdzie wówczas, gdy wystąpią przeszkody prawne, które powodują, że dalsze prowadzenie egzekucji jest niemożliwe. Dzieje się tak, gdy np. dłużnik ogłosił upadłość, a postanowienie o nim się uprawomocniło. Umorzenie z mocy prawa może również nastąpić wtedy, kiedy dłużnik ogłosił upadłość, a postanowienie o nim się uprawomocniło.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek

Podstawę takiego postępowania stanowi art. 825 kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie, z którym komornik może w części lub w całości umorzyć postępowanie:

• kiedy będzie się do tego domagał dłużnik (jeśli przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji roszczenie objęte tytułem wykonawczym przedawniło się, a wierzyciel nie wskaże, kiedy miało miejsce zdarzenie, w wyniku którego bieg terminu przedawnienia został przerwany);
• kiedy będzie się tego domagał wierzyciel (jednakże w postępowaniach, w których egzekucję wszczęto z urzędu albo na żądanie upoważnionego organu, na wniosek wierzyciela o umorzenie sprawy musi wyrazić zgodę sąd albo uprawniony organ);
• wierzyciel posiada zastaw zabezpieczający gwarantujące pełne zaspokojenie egzekwowanego roszczenia, pod warunkiem, że egzekucja nie jest skierowana do przedmiotu zastawu.

Umorzenie egzekucji z mocy prawa a przedawnienie

Umorzenie egzekucji w żadnym wypadku nie oznacza, że dłużnik nie musi martwić się już niespłaconymi należnościami i ma z nimi spokój na zawsze. Dlaczego? Ponieważ mimo umorzenia egzekucji z mocy prawa, długi nadal istnieją, a wierzyciel może za jakiś czas ponownie złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji z majątku dłużnika. W końcu, w tym czasie, poprawie mogła ulec jego sytuacja finansowa, np. mógł dostać spadek lub podjąć lepiej płatną pracę.

Komornik może także zażądać wyjawienia przez dłużnika majątku na drodze postępowania sądowego. Wówczas dłużnik jest wezwany do sądu i zobowiązany do podania wszystkich składników swojego majątku. W przypadku gdy okaże się, że naprawdę nie dysponuje środkami do spłaty zadłużenia, to wtedy może zostać wpisany do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych prowadzonego przez KRS. Trzeba wiedzieć, że wierzyciel ma także prawo sprzedać zobowiązanie innemu podmiotowi, np. firmie windykacyjnej.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego a przedawnienie, czym się zatem różnią? Otóż w odróżnieniu do umorzenia egzekucji, po upływie terminu przedawnienia organ podatkowy nie może egzekwować zarówno kwoty niezapłaconego podatku, jak i odsetek za zwłokę liczonych od powstałej zaległości podatkowej. W jakim terminie ponownie rozpoczyna się bieg przedawnienia po umorzeniu egzekucji?

Kiedy rozpoczyna się bieg przedawnienia po umorzeniu egzekucji?

Teraz spróbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie, ile czasu ma wierzyciel od umorzenia postępowania egzekucyjnego, do złożenia kolejnego wniosku o wszczęcie egzekucji? Jak wygląda bieg przedawnienia po umorzeniu egzekucji? W tym przypadku pod uwagę brany jest termin przedawnienia (art. 125 Kodeksu cywilnego), który pomimo tego, że w 2018 roku uległ skróceniu z 10 do 6 lat, to nadal jest dość długi. Należy tu zaznaczyć, że o ile roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem sześciu lat, to odsetki zasądzone w wyroku, czy nakazie zapłaty przedawniają się z upływem trzech lat.

Przy czym, jeśli wierzyciel nie chce, żeby przedawnieniu uległa należność główna, to musi złożyć wniosek przed upływem 6 lat od umorzenia poprzedniej egzekucji. Natomiast, aby nie przedawniła się część odsetek wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego należy złożyć przed upływem trzech lat od umorzenia poprzedniego postępowania. Co ważne, złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji przerywa bieg terminu przedawnienia. Przy czym nowy termin nie biegnie, tak jak długo trwa całe postępowanie i trzeba go liczyć od początku dopiero od umorzenia egzekucji.

Umorzenie egzekucji komorniczej nie spowoduje, że długi przestaną istnieć. W związku z czym, najlepszym sposobem na uporanie się z nimi jest dojście do porozumienia z wierzycielem i uregulowanie należności np. w mniejszych ratach.