Co to jest BIK? Jak działa BIK?

Jeśli przynajmniej raz w życiu ubiegałeś się o kredyt lub pożyczkę, to z pewnością spotkałeś się ze skrótem BIK, który oznacza Biuro Informacji Kredytowej. Historia kredytowa jest jednym z głównych czynników, który ma wpływ na to, czy bank, SKOK lub firma pożyczkowa pożyczą Ci pieniądze. Co warto wiedzieć o BIK i historii kredytowej?

Co to jest BIK?

BIK czyli Biuro Informacji Kredytowej S.A. zostało założone w 1997 rok przez prywatne banki i Związek Banków Polskich. BIK zbiera i przekazuje dane o tym, czy konsumenci i podmioty gospodarcze spłacają punktualnie pożyczki, kredyty i inne zobowiązania finansowe. Dzięki czemu BIK jest głównym źródłem informacji kredytowej i gospodarczej w naszym kraju. Biuro Informacji Kredytowej w swojej bazie posiada informacje na temat 145 mln rachunków należących do 24,6 mln klientów indywidualnych (w tym 841 tys. mikroprzedsiębiorców). Przy czym, aż ponad 90% danych zgromadzonych w BIK to informacje pozytywne, co może zaskoczyć, ponieważ nadal wiele osób uważa, że znajdują się w nim jedynie nazwiska samych dłużników.

Biuro Informacji Kredytowej, jako instytucja, która została powołana na podstawie art. 105 ust. 4 Prawa bankowego, ma prawo do tego, by przetwarzać dane stanowiące tajemnicę bankową w celu wspomagania banków, SKOK-ów i firm pożyczkowych w ocenie zdolności kredytowej ich klientów. Biuro Informacji Kredytowej wspólnie z Biurem Informacji Gospodarczej InfoMonitor tworzą grupę BIK, działającą na rzecz całego systemu bankowego w Polsce, która wymienia informacje pomiędzy sektorem bankowym i przedsiębiorcami.

Jak działa BIK?

Do głównych zadań BIK należy gromadzenie, przechowywanie, a także udostępnianie informacji na temat historii kredytowych klientów (zarówno osób fizycznych jak i podmiotów gospodarczych), banków oraz instytucji pozabankowych (parabanków, firm pożyczkowych). Dane uzyskane z BIK wykorzystywane są przez instytucje sektora finansowego do zarządzania ryzykiem kredytowym, ograniczania ryzyka wyłudzeń kredytów oraz monitorowania zadłużenia. Dzięki działalności Biura Informacji Kredytowej, bank, SKOK, czy firma pożyczkowa mogą zweryfikować to, czy ich potencjalny klient nie miał problemów z uregulowaniem wcześniejszych zobowiązań.

Jeśli po uzyskaniu raportu z BIK okaże się, że nie spłacił ich on na czas, to jego szanse na uzyskanie kredytu lub pożyczki są raczej niewielkie (wyjątek stanowią jedynie chwilówki bez BIK). Pamiętaj, że za każdym razem, gdy składasz wniosek o pożyczkę lub kredyt w banku albo firmie pożyczkowej współpracującej z BIK, Twoje dane trafiają do bazy. Jeśli otrzymasz wsparcie finansowe, co najmniej raz w miesiącu będą wtedy aktualizowane informacje o tym, czy spłacasz go w terminie. Dlatego naprawdę nie warto ryzykować i uciekać przed odpowiedzialnością, ponieważ w przyszłości, przez złą historię kredytową, możesz mieć problemy nie tylko z uzyskaniem pożyczki, ale nawet telefonu na abonament!

Jakie informacje gromadzi BIK?

Biuro Informacji Kredytowej zbiera zarówno pozytywne jak i negatywne dane dotyczące zaciągniętych zobowiązań pieniężnych. Instytucje finansowe przekazują do niego informacje dotyczące każdej usługi finansowej udzielonej osobie fizycznej lub przedsiębiorcy (dane osobowe klienta oraz szczegóły dotyczące jego zobowiązania, takie jak: data jego udzielenia, rodzaj kredytu, liczba i wysokość rat, waluta oraz terminowość spłat).

Natomiast lista produktów finansowych podlegająca weryfikacji BIK zawiera:

• kredyty hipoteczne,
• kredyty gotówkowe,
• kredyty studenckie,
• kredyty odnawialne,
• kredyty pracownicze,
• kredyty na zakup towarów, usług i papierów wartościowych,
• kredyty, w których jest się poręczycielem,
• pożyczki ratalne,
• chwilówki,
• karty kredytowe,
• karty debetowe,
• limity na rachunkach osobistych.

Jak długo w BIK przechowywane są informacje na Twój temat?

BIK przez cały okres spłaty zobowiązania przetwarza informacje na temat Twojego kredytu lub pożyczki. Po uregulowaniu zadłużenia nie będą już dostępne dla instytucji finansowych, pod warunkiem, że nie wyraziłeś zgody na ich przetwarzanie. Jeśli zawsze terminowo spłacałeś swoje zobowiązania, to wielką szkodą byłoby stracić atut, w postaci dobrej historii kredytowej. Taką zgodę możesz wyrazić, podpisując umowę pożyczkową lub kredytową. Wtedy to, po spłacie zobowiązania, informacje te będą udostępniane instytucjom finansowym sprawdzającym Twoją historię kredytową przez okres wskazany w wyrażonej zgodzie (wynoszący nie więcej niż 5 lat) lub do czasu, aż ją odwołasz (możesz to zrobić w każdej chwili).

W dowolnym momencie możesz również wyrazić zgodę na przetwarzanie danych o swoich wszystkich kredytach i pożyczkach. Musisz tylko napisać e-maila lub zadzwonić do Centrum Obsługi Klienta. Wtedy dane na temat spłacanych lub już uregulowanych (do 5 lat) zobowiązań finansowych będą dostępne dla instytucji weryfikujących historię kredytową klientów w BIK przez okres wspomniany w zaznaczonej przez Ciebie zgodzie albo do momentu, kiedy ją odwołasz. Jeżeli nie spłaciłeś zadłużenia w wyznaczonym terminie, BIK nie potrzebuje Twojej zgody, by przetwarzać informacje na ten temat przez 5 lat pod warunkiem, że:

• opóźnienie w spłacie przekroczy 60 dni;
• minęło 30 dni od momentu, kiedy instytucja finansowa, w której masz nieuregulowane płatności, powiadomiła Cię o zamiarze przetwarzanie danych na temat Twojego zadłużenia.

Warto jeszcze wspomnieć, że BIK może przez 12 lat przetwarzać dane na temat wszystkich Twoich zobowiązań od dnia ich spłaty w celach statystycznych. Przy czym nie potrzebuje na to Twojej zgody, ponieważ takie działanie wpływa to na Twoją historię kredytową.

Scoring – metoda punktowej oceny ryzyka kredytowego

Warto zaznaczyć, że samo Biuro Informacji Kredytowej nie decyduje o przyznaniu kredytu, ponieważ jest to zawsze samodzielna decyzja konkretnej instytucji finansowej. Rola BIK ogranicza się wyłącznie do przekazania informacji o Twojej historii kredytowej. Zarówno banki jak i firmy pożyczkowe przed wydaniem decyzji, oceniają ryzyko związane z udzieleniem kolejnego zobowiązania, robiąc to na podstawie dotychczasowej historii kredytowej oraz aktualnej zdolności kredytowej. Scoring jest metodą punktowej oceny ryzyka kredytowego, polegającą na określeniu wiarygodności kredytowej klienta na podstawie porównania go z innymi osobami, które już otrzymały kredyty. Im bardziej Twój profil będzie podobny do profilu klienta, który terminowo spłacał swoje zobowiązania, tym wyższą ocenę punktową otrzymasz.

Wysoka ilość zdobytych przez Ciebie punktów i gwiazdek przełoży się na większe prawdopodobieństwo tego, że będziesz terminowo spłacał kredyt (co zwiększy Twoje szanse na jego przyznanie). Ocena punktowa BIK przyjmuje wartości od 192 do 631 punktów, a dodatkowo dla konsumenta jest ona prezentowana w postaci gwiazdek (od 1 do 5). Instytucje finansowe wykorzystują scoring do precyzyjnej, szybkiej oraz obiektywnej oceny ryzyka kredytowego swoich klientów. Dlatego też im wyższa jest Twoja ocena punktowa, tym nie tylko możesz łatwiej uzyskać kredyt, ale także spodziewać się atrakcyjniejszej oferty, przy minimum niezbędnych formalności.

W związku z tym, aby zwiększyć swoją ocenę punktową powinieneś:

• zadbać o terminową obsługę posiadanych już zobowiązań (również tych wynikających z posiadania limitu w ROR oraz kart kredytowych);
• zmniejszyć swoją aktywność kredytową, przez którą rozumie się dużą liczbę nowo otwartych kredytów w ostatnim okresie czasu, dużą liczbę wniosków kredytowych złożonych w ostatnim okresie, krótki czas od złożenia ostatniego wniosku kredytowego);
• ograniczyć liczbę zapytań do BIK, która również nie pozostaje bez wpływu na Twoją ocenę punktową, ponieważ każdy raport kosztuje Cię kilka punktów. Przykładowo, podczas składania wniosków o kredyt hipoteczny w kilku bankach musisz liczyć się z tym, że Twoja ocena punktowa BIK obniży się, przez co zmniejszy się także szansa na otrzymanie pozytywnej oceny zdolności kredytowej.

Jak sprawdzić czy widniejesz w BIK?

Jeśli nigdy nie sprawdzałeś swojej historii kredytowej w BIK, a przygotowujesz się do wzięcia pożyczki, jesteś poręczycielem bądź też już spłacasz kredyt, to naprawdę warto to zrobić! Dlaczego? Ponieważ raport z BIK:

• da Ci wgląd w historię wszystkich zobowiązań kredytowych (z bazy Biura Informacji Kredytowej), jak i finansowych (z bazy BIG tylko Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor, natomiast raport nie obejmuje m.in.: KRD, ERIF);
• pozwoli Ci sprawdzić czy nie masz opóźnień w płatnościach oraz da Ci wgląd w Twój scoring punktowy;
• da Ci dostęp do informacji dotyczących innych zobowiązań, takich jak np. faktury za prąd czy telefon;
• możesz przedstawić również innym osobom lub firmom, udowadniając w ten sposób swoją rzetelność płatniczą.

Samo zdobycie raportu jest bardzo proste, wystarczy bowiem wejść na stronę Biura Informacji Kredytowej i założyć konto, co nie zajmuje więcej niż kilka minut. Konieczne do tego będzie podanie adresu e-mail, danych z dowodu osobistego oraz zaakceptowanie regulaminu. Następnie będziesz musiał potwierdzić swoją tożsamość poprzez wysłanie do BIK skanu dowodu osobistego oraz dokonać przelewu weryfikacyjnego w wysokości złotówki.

Po otrzymaniu wiadomości mailowej z linkiem aktywacyjnym oraz SMS-a z kodem autoryzacyjnym, musisz zdecydować, który pakietu usług wybierzesz. Może to być pojedynczy raport za 39 zł lub 12 raportów za 99 zł. Istnieje też możliwość skorzystania z jego darmowej wersji, jednak możesz z niego skorzystać jedynie wtedy, gdy wnioskujesz o raport nie częściej niż raz na pół roku (więcej o tym: Jak sprawdzić swój BIG, KRD i ERIF za darmo). Po dokonaniu płatności zyskujesz nielimitowany dostęp do raportu BIK, który możesz przeglądać zarówno w panelu użytkownika, jak i ściągnąć na dysk w formacie PDF i wydrukować.

Czy można wyczyścić dane w BIK?

Sama nazwa “czyszczenie BIK” może być myląca. Dlaczego? Ponieważ w praktyce nie można usunąć z bazy BIK wszystkich niewygodnych dla siebie informacji. Zasady dotyczące przekazywania informacji do BIK, a także ich przechowywania oraz wprowadzania do nich zmian, regulowane jest przez Prawo bankowe. A tak często reklamowana opcja “czyszczenia BIK” polega wyłącznie na przesunięciu byłych i opóźnionych zobowiązań do sekcji rejestru BIK (gdzie przetwarzane są one wyłącznie do celów statystycznych). Tak więc dane te nie są wymazywane, a jedynie nie ujawnia się ich w raportach, które pobierane są przez banki, czy firmy pożyczkowe, które sprawdzają wiarygodność swojego potencjalnego klienta.

Jednak są wyjątki kiedy to możliwe jest złożenie wniosku o usunięcie lub korektę danych w BIK. Należą do nich sytuacje, gdy:

• chcesz odwołać zgodę na przetwarzanie danych o spłaconym już kredycie (możesz to zrobić tylko w przypadku, gdy uregulowałeś zobowiązanie w terminie);
• zauważyłeś w swojej historii kredytowej jakieś nieprawdziwe lub nieaktualne informacje, które chciałbyś skorygować;
• minęło 5 lat od spłaty problematycznego kredytu i chcesz mieć pewność, że nie jest on już brany pod uwagę przy ocenie Twojej historii kredytowej.

Pamiętaj! BIK nie ma prawa usunąć żadnych informacji, które uzyskał z instytucji finansowej! Dlatego też, w celu “wyczyszczenia” jakichkolwiek danych, musisz złożyć odpowiednie pismo do banku, SKOK-u lub firmy pożyczkowej, która zamieściła negatywny wpis w BIK na Twój temat. Dopiero wtedy, na podstawie pisemnego, uzasadnionego wniosku otrzymanego od tej instytucji, Biuro Informacji Kredytowej może wprowadzić odpowiednie zmiany.