Czy intercyza na pewno chroni przed długami współmałżonka?

“I żyli długo i szczęśliwie” – najczęściej takie zakończenie mają wyłącznie bajki. Ponieważ na co dzień małżeństwa muszą zmierzyć się z wieloma problemami, w tym również finansowymi. Wiele małżeństw, aby uchronić się przed licznymi zagrożeniami decyduje się na podpisanie intercyzy. Jednak, czy zawsze stanowi ona skuteczną ochronę przed długami współmałżonka?

Większość polskich małżeństw pozostaje we wspólności majątkowej

Zgodnie z polskim prawem rodzinnym i opiekuńczym, małżonkowie po ślubie tworzą wspólnotę majątkową. W związku z tym, wszystko, co tej pory zgromadzą, wejdzie w skład majątku wspólnego. Mowa tu m.in. o:

• pobranym wynagrodzeniu za pracę;
• dochodzie z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
• dochodzie z majątku wspólnego;
• dochodzie z majątku osobistego każdego z małżonków;
• środkach zgromadzonych na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
• kwocie składek zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS.

Wspólność majątkowa zabezpiecza finansowo rodzinę, która stanowi podstawową komórkę społeczną. Nie wchodzi do niej majątek, który zgromadzili małżonkowie jeszcze przed ślubem, tzn:

• nabyty został przed zawarciem małżeństwa;
• uzyskany został z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub zdrowia, jednak z wykluczeniem renty;
• nabyty został przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę;
• dotyczy praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy.

Ponieważ z chwilą podpisania aktu małżeństwa, dwa majątki osobiste (czyli wszystko to, co małżonkowie kupili przed ślubem, bądź nabyli przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę) pozostają odrębne. Natomiast w razie ewentualnego podziału majątku wspólnego, każda z osób powinna zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty.

Intercyza – co to?

Intercyza jest umową majątkową, która pozwala zachować wyłączną własność wszystkich dóbr, których dorobił się każdy ze współmałżonków podczas trwania małżeństwa. Przy czym, dostępne są następujące możliwości podziału majątku:

• całkowita rozdzielność majątkowa – zwykle decydują się na nią małżeństwa, w których jeden małżonek pracuje i gromadzi majątek, a drugi z różnych powodów jest bierny zawodowo. Wówczas rozporządzają majątkami osobistymi. Nie gromadzą natomiast majątku wspólnego. Z kolei po rozwodzie albo w przypadku powtórnego ustalenia wspólności (kiedy intercyza już nie obowiązuje) majątek małżonków będzie wyrównany;
• rozdzielność majątkowa z wyrównaniem – na którą najczęściej decydują się małżeństwa, w których tylko jedna ze stron jest czynna zawodowo i pomnaża swój majątek, a druga z różnych przyczyn nie pracuje. Podczas obowiązywania umowy małżonkowie dysponują majątkami osobistymi i nie tworzą majątku wspólnego. Natomiast po rozwodzie lub w przypadku ponownego ustalenia wspólności (gdy intercyza przestanie obowiązywać) dorobek małżonków zostanie wyrównany;
• ograniczenie wspólności majątkowej – która ogranicza wyłącznie określone składniki z majątku wspólnego;
• rozszerzenie wspólności majątkowej – która poszerza zakres rzeczy wchodzących do wspólnego majątku.

Intercyza małżeńska – po co?

Jeszcze kilka lat temu pary, które zdecydowały się na intercyzę wolały się tym faktem nie chwalić, ponieważ była ona postrzegana jako dowód braku zaufania. Jednak od niedawna intercyza jest nie tylko dobrym sposobem na zabezpieczenie się na wypadek „gdyby po prostu nie wyszło” (tylko w 2018 rok był 63 tys. rozwodów), ale i symbolem współczesnego modelu małżeństwa. Dla wielu z nas bowiem równie ważne, co budowanie wspólnej teraźniejszości i przyszłości jest poczucie niezależności. Wśród najczęstszych przyczyn, dla których narzeczeństwo decyduje się na zawarcie takiej umowy wymienia się także sytuacje, w których np. jeden z przyszłych małżonków odziedziczył lub dorobił się majątku, czy też zarabia znacznie więcej niż partner.

Intercyza – ile kosztuje jej podpisanie?

Umowa notarialna najczęściej zawierana jest przed ślubem, co nie oznacza, że nie można jej podpisać również w trakcie trwania małżeństwa. Ważne jest jednak, aby została ona zatwierdzona przez notariusza aktem notarialnym, ponieważ w każdej innej formie jest nieważna i nie powoduje żadnych skutków prawnych.

Ile to kosztuje? Od każdej umowy zawieranej u notariusza pobierana jest taksa notarialna, której maksymalną wysokość reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości. I tak maksymalna stawka notarialna za małżeńską umowę majątkową wynosi obecnie 400 zł, jednak trzeba do niej doliczyć podatek VAT w wysokości 22%. Nie jest to jeszcze koniec opłat ponieważ strony umowy będą musiały również zapłacić za odpisy aktu. Tak więc sporządzenie takiej umowy może wynieść 488 zł. Natomiast w przypadku, gdy małżeństwo zdecyduje się na podpisanie intercyzy już po ślubie, to wówczas jej koszt może wahać się w granicach od 100 zł do 10 tys. zł, w zależności od wielkości majątku wspólnego małżonków).

Intercyza a długi

Odpowiedzialność za długi współmałżonka wobec osób trzecich jest problemem, który może pojawić się w trakcie trwania małżeństwa. Ponieważ zgodnie z art. 471 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego:

Małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome.

Powyższy zapis oznacza, że intercyza nie zawsze chroni przed długami współmałżonka.

Czy intercyza chroni przed długami małżonka?

Niewątpliwie największą zaletą intercyzy jest możliwość samodzielnego zarządzania własnym majątkiem oraz to, że w razie rozwodu unikniesz nieprzyjemnych kłótni o jego podział. Co ważne, dzięki intercyzie, długi ściągane są wyłącznie z osobistego majątku zadłużonego małżonka, w związku z czym, rodzina nie pozostaje bez środków do życia. Jednak dotyczy to jedynie umowy wyłączającej wspólność majątkową oraz ograniczającą wspólność majątkową.

Istotne jest także to, aby intercyza była podpisana jeszcze przed zaciągnięciem zobowiązania i powstaniem zadłużenia (liczy się wówczas data podpisania aktu notarialnego). Ponieważ, co należy jeszcze raz podkreślić, prawo nie działa wstecz, a jego nieznajomość w żadnym wypadku nie zwalnia od odpowiedzialności.

Kiedy intercyza nie chroni przed długami współmałżonka?

Jak już wiesz intercyza nie zawsze chroni przed długami współmałżonka. Jej podpisanie nie zapewni bezpieczeństwa m.in. wtedy gdy:

• małżonek nie powiadomił wszystkich kontrahentów o zawarciu intercyzy. Nie musi przy tym szczegółowo informować o jej treści. Wystarczy, że powiadomi o podpisaniu dokumentu. Jeśli prowadzi działalność gospodarczą, musi ujawnić informację o rozdzielności majątkowej w ewidencji działalności gospodarczej. Jeżeli nie dopełni tego obowiązku, należność można egzekwować z majątku współmałżonków;
• umowa ograniczająca lub wyłączająca wspólność majątkową zostanie podpisana już po pojawieniu się zobowiązania, również wtedy należność egzekwowana jest z majątku wspólnego;
• współmałżonek będzie winny niezapłaconych podatków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej np. akcyzę, VAT, czy podatek dochodowy. Jednak z wykluczeniem spadku lub darowizny, ale tylko wtedy, gdy współprowadzi on firmę lub też wykonuje czynności zlecone (i oczywiście czerpie z tego korzyści finansowe).

Intercyza – jakie zalety i wady?

Tak jak każda inna umowa, również intercyza ma swoje zalety i wady. Dlatego przed jej zawarciem najlepiej jest dokładnie przeanalizować to, czy da Ci ona więcej korzyści, czy też będzie wiązała się z niepotrzebnymi utrudnieniami oraz kosztami. Co zatem przemawia za posiadaniem intercyzy? Na pewno jej plusem jest:

• ochrona współmałżonka przed większością zadłużeń;
• uniknięcie czasochłonnych i kosztownych sporów o majątek w razie rozwodu;
• możliwość samodzielnego zarządzania własnym majątkiem oraz decydowanie o nim np. w kwestiach związanych z zakupem nieruchomości, czy wzięciem kredytu lub chwilówki online;
• brak konieczności tłumaczenia się wydawanych pieniędzy.

Natomiast wśród wad intercyzy wymienić należy przede wszystkim:

• nie całkiem skuteczną ochronę przed długami współmałżonka;
• niższą zdolność kredytową, ponieważ w takim przypadku bank lub firma pożyczkowa będą brały pod uwagę dochody tylko jednej osoby, która może mieć problem z uzyskaniem kredytu lub chwilówki;
• brak możliwości wspólnego rozliczania się z podatków dochodowych.

Czy intercyza zawsze jest dobrym pomysłem? Dla wielu osób, osobne majątki w małżeństwach mogą być nie do pomyślenia i oznaczać brak szacunku oraz zaufania do partnera. Jednak w wielu różnych życiowych sytuacjach, podpisanie intercyzy może uchronić Cię przed spłatą długów nieodpowiedzialnego współmałżonka.