Kim dla pożyczkodawcy jest klient wysokiego ryzyka?

Klient wysokiego lub, jak się to często określa, klient podwyższonego ryzyka, jest pojęciem stworzonym na potrzeby określenia wiarygodności kredytowej osoby starającej się o zewnętrzne finansowanie – kredyt lub pożyczkę pozabankową. Jednostkami, które regularnie używają tego pojęcia do zobrazowania sytuacji finansowej polskiego społeczeństwa, są BIG Infomonitor oraz Biuro Informacji Kredytowej. Wskaźnik określający liczbę i profil klientów podwyższonego ryzyka jest jednym z kluczowych elementów kwartalnego raportu InfoDług, informującego o niespłaconych zobowiązaniach Polaków.

Kim jest klient podwyższonego ryzyka?

Ani BIK, ani BIG Infomonitor nie nakreśla stałej i niezmiennej sylwetki klienta wysokiego ryzyka. Zmienia się ona w czasie i, zależnie od okoliczności i wartości demograficznych, może przyjmować różną charakterystykę. Ogólnie rzecz biorąc, jest ona kształtowana przez kilka czynników. W związku z tym, klientem podwyższonego ryzyka jest osoba, która:

• ma negatywną historię kredytową i w ciągu 5 ostatnich lat w rejestrze BIK wielokrotnie odnotowywane były zaległości w terminowym regulowaniu zobowiązań;
• ma stale powiększające się zadłużenie lub długi (o rozbieżnościach pomiędzy tymi dwoma pojęciami możemy przeczytać w artykule Zadłużenie a dług – czy jest jakaś różnica?).

Zaległe należności mogą wynikać z różnych zobowiązań – nie tylko pożyczkowych, czy kredytowych. Podstawą do uznania kogoś za klienta wysokiego ryzyka mogą być również zaległości wynikające z niewywiązywania się z umów o dostarczenie energii elektrycznej, gazu, usług telekomunikacyjnych, czynszu, alimentów, a nawet niezapłaconego mandatu.

Osoby, które statystycznie najczęściej „wygrywają” w konkurencji na wysokość zobowiązań są odzwierciedleniem profilu klienta wysokiego ryzyka. Jak wynika z ostatniego raportu InfoDług (sierpień 2018), Polakom przybyło 3,74 miliardy złotych zaległych zobowiązań kredytowych oraz 1,5 miliarda złotych zobowiązań pozakredytowych. Liczba dłużników powiększyła się natomiast aż o 38 tysięcy osób. Średnio, na 1000 Polaków, 87 z nich jest dłużnikiem niesolidnym, czyli wspomnianym wcześniej klientem wysokiego ryzyka.

Według dalszych danych statystycznych profilowym klientem wysokiego ryzyka jest osoba zamieszkująca jedno z województw: mazowieckie, dolnośląskie oraz śląskie. Dodatkowo znajduje się w przedziale wiekowym od 18 do 24 lat. Jest to spore zaskoczenie, bo dotychczas przedział wiekowy takich klientów kształtował się w granicach 25-39 lat.

Klient wysokiego ryzyka w instytucji finansowej

Banki bardzo często kierują się raportami InfoDług i wyznaczonym przez niego profilem niesolidnego dłużnika. Niemniej jednak ocenienie ryzyka kredytowego i przydzielenie wnioskującego do jednej z grup ryzyka opiera się także na innych parametrach. Oprócz oczywistego długu i istnienia nieterminowych płatności bank weźmie również pod uwagę:

• zawód oraz wykształcenie;
• status mieszkaniowy;
• wysokość dochodów;
• wiek;
• stan cywilny;
• liczbę osób na utrzymaniu;
• liczbę rachunków bankowych;
• posiadanie lokat, programów oszczędnościowych lub inwestycyjnych;
• ewentualne posiadanie ubezpieczenia na życie;
• miejsce pracy i historia zatrudnienia;
• posiadanie samochodu i innych dóbr o wysokiej wartości (można to wykazać poprzez wykupienie abonamentu np. na usługi telekomunikacyjne);
• historię kredytową i usługową w konkretnej placówce bankowej.

Grupy ryzyka kredyto- i pożyczkobiorców

Każda instytucja, która prowadzi taką selekcję swoich klientów, ma własne kryteria oceny i podziału klienteli. Nie są to raczej informacje jawne, ale wykazujące wspólne cechy, które z dużym prawdopodobieństwem uda się przyporządkować do konkretnej grupy ryzyka – dzięki liczbie przyznanych wcześniej za wymienione we wcześniejszym paragrafie cechy wnioskującego. Za pomocą takiej klasyfikacji wyłania się najczęściej cztery grupy klientów:

• niższego ryzyka – klient wzorcowy, niemal ze 100-procentową pewnością otrzymania finansowania;
• średniego ryzyka – kredyt z dużym prawdopodobieństwem zostanie przyznany;
• podwyższonego ryzyka – kredyt może zostać udzielony na gorszych warunkach lub potrzebować dodatkowego zabezpieczenia;
• wysokiego ryzyka – bez szans na otrzymanie kredytu.

Klienci wysokiego ryzyka to ci, którzy znajdują się pod tzw. linią odcięcia (ang. cut off shore). Linia ta określa minimalną liczbę punktów, które trzeba zgromadzić, by w ogóle mieć szansę na kredyt lub pożyczkę. Osoby znajdujące się pod nią w żadnym wypadku nie otrzymają pozytywnej decyzji kredytowej.

Klient wysokiego ryzyka a pożyczki pozabankowe?

Instytucje pozabankowe nieco inaczej traktują swoich klientów. Można domyślać się, że w równym stopniu szeregują swoich klientów i przyporządkowują ich do grup ryzyka kredytowego. Nie zawsze jednak oznakowanie kogoś jako klienta wysokiego ryzyka musi oznaczać kategoryczną odmowę udzielenia pożyczki. Po pierwsze, trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że analiza ryzyka jest nieco uproszczona, gdyż pożyczka musi zostać udzielona szybko. Po drugie, tylko od pożyczkodawcy zależy to, komu i na jakich warunkach udzieli pożyczki. Nie jest więc powiedziane to, że nie zostanie udzielona osobie mającej długi, widniejącej w bazie KRD lub mającej zaległości w BIK. Mimo wszystko jest to bardzo ryzykowne i należy zawsze brać pod uwagę swoje indywidualne możliwości. Sprawdź też nasze zestawienie chwilówek bez BIK.

Więcej artykułów z tej kategorii