Kim jest i jakie role pełni dłużnik wekslowy?

Jedną z popularnych form pożyczania pieniędzy są pożyczki na podstawie weksla . Decyzja o skorzystaniu z takiej pożyczki powinna być jednak zawsze dobrze przemyślana, a zarówno inwestor, jak i dokumenty pożyczkowe – dokładnie sprawdzone.Dobrze jest również posiadać wiedzę na temat podstawowych pojęć z Prawa Wekslowego. Pozwoli Ci to uniknąć podejmowania ryzykownych i nieświadomych działań. Kim jest dłużnik wekslowy? Jak się nim zostaje? W naszym artykule odpowiemy na te pytania.

Dłużnik wekslowy a wystawca weksla – różnice

Dla osoby, która nie interesuje się szczególnie mechanizmami, na jakich funkcjonują pożyczki pod weksel, zapewne wystawca weksla oraz dłużnik wekslowy będą pojęciami tożsamymi. Okazuje się jednak, że definicja drugiego terminu jest znacznie szersza, a wystawca weksla to tylko jedna z kilku ról, w jakich może występować dłużnik wekslowy. Według polskiego prawa, każda osoba, która złożyła swój podpis pod wekslem, staje się dłużnikiem wekslowym i nabiera równoprawnej odpowiedzialności za spłatę pożyczki w całości na rzecz wierzyciela.

Co to oznacza w praktyce? Otóż posiadacz weksla może wyegzekwować swoje prawo do terminowego odzyskania pożyczonych środków od każdego z dłużników, bez względu na kolejność, w jakiej przyjmowali na siebie zobowiązanie. Co więcej, może on zażądać spłaty należności od wszystkich dłużników jednocześnie. O takim rozkładzie odpowiedzialności mówi artykuł 47 Prawa wekslowego: Kto weksel wystawił, przyjął, indosował lub zań poręczył, odpowiada wobec posiadacza solidarnie. W związku z powyższym, dłużnikiem wekslowym może być między innymi:

• wystawca weksla – jeżeli na dokumencie, pod zobowiązaniem do zapłaty widnieje tylko jeden podpis, oznacza to, że w tym przypadku wystawca weksla przyjmuje na siebie rolę dłużnika wekslowego;
• akceptant weksla – ta rola występuje w przypadku zastosowania tzw. weksla trasowanego, o którym napiszemy później. Posiadacz weksla ma prawo wystawić żądanie wykupienia weksla przez trasata, czyli osoby zobligowanej do spłaty zobowiązania. Jeśli to żądanie zostanie zaakceptowane i podpisane, trasat będzie akceptantem weksla;
• indosant weksla – jest to osoba, która przekazuje prawa do weksla innej osobie na podstawie działania zwanego indosem (oświadczeniem woli). Wierzyciel może zażądać od indosanta wykupu weksla, w wyniku czego, to indosant staje się osobą, która od tej pory będzie mogła wymagać od dłużników spłaty pożyczki;
• poręczyciel weksla – jedną z form dodatkowego zabezpieczenia dla wierzyciela jest umieszczenie na wekslu podpisu poręczyciela, który zobowiązuje się do spłaty pożyczki w przypadku jej braku ze strony wystawcy weksla. Często stosuje się wówczas zwrot “per aval” poprzedzający podpis poręczyciela. W wyniku wystawienia tej “gwarancji” poręczyciel staje się dłużnikiem wekslowym. W przypadku wykupienia weksla przez pośrednika, automatycznie zyskuje on prawo do zgłaszania roszczeń do dłużnika głównego o spłacenie pożyczki.

Dłużnikiem wekslowym możesz stać się wystawiając weksel samodzielnie, akceptując zobowiązanie do spłaty należności, w wyniku indosu lub poręczając spłatę pożyczki za dłużnika głównego.

Czym jest weksel własny, a czym weksel trasowany?

Weksel własny to podstawowa forma tego typu dokumentu. Jest on wystawiany przez osobę zobowiązującą się do zapłaty na rzecz remitenta określonej sumy wekslowej we wskazanym na wekslu miejscu i czasie. Pożyczka na weksel własny jest alternatywą dla chwilówki lub pożyczki na raty, oferowanych przez firmy pożyczkowe. Najczęściej zobowiązań wekslowych udzielają prywatni inwestorzy, którzy przedstawiają swoje propozycje np. za pośrednictwem popularnych portali ogłoszeniowych. Zanim staniesz się dłużnikiem wekslowym sprawdź dokładnie wiarygodność Twojego przyszłego wierzyciela, gdyż ryzyko trafienia na osobę nieuczciwą jest zdecydowanie większe niż w przypadku korzystania z usług legalnie działającej firmy pożyczkowej.

Innym rodzajem weksla jest weksel trasowany. Kluczowymi rolami, jakie występują w wystawianiu, akceptacji oraz spłacie tego dokumentu są trasant, trasat, remitent oraz akceptant. Mechanizm funkcjonowania zobowiązania wygląda wówczas w następujący sposób:

• trasant (wystawca weksla) kieruje żądanie zapłaty do trasata;
• trasat zobowiązany jest do uregulowania należności na rzecz remitenta w określonym miejscu i czasie;
• obowiązek zapłaty sumy wekslowej spoczywa na trasacie dopiero od momentu zaakceptowania żądania trasanta przez akceptanta.

To, jaki weksel zostanie użyty w danej transakcji pożyczkowej uzależnione jest przede wszystkim od okoliczności, w jakich zawierana jest umowa. Jeżeli obie strony nie mają żadnych zastrzeżeń, co do wzajemnej wiarygodności, najczęściej wystarcza weksel własny. Zdarzają się jednak sytuacje, w których wierzyciel potrzebuje dodatkowego zabezpieczenia. Wówczas zastosowanie może znaleźć weksel trasowany.

Weksel in blanco – na co powinien uważać dłużnik wekslowy?

Jednym z najczęściej stosowanych rodzajów weksla jest weksel in blanco. Może nim być zarówno weksel własny, jak również weksel trasowany. Dlaczego jednak ten rodzaj dokumentu budzi zdecydowanie więcej negatywnych skojarzeń niż pozostałe dwie formy wekslowe? Weksel in blanco charakteryzuje się bowiem brakiem wpisania na nim jednego z najważniejszych aspektów, a mianowicie – kwoty zobowiązania. Taki zabieg stosuje się szczególnie w przypadku, w którym ostateczna wysokość pożyczki nie jest znana w momencie podpisywania weksla.

Nieprawdą jest natomiast przekonanie o tym, że wierzyciel posiada pełną swobodę we wpisaniu na wekslu in blanco wybranej przez siebie kwoty zobowiązania. Dokumentem, o którym często zapomina się w kontekście omawianego typu zobowiązania jest deklaracja wekslowa. Stanowi ona część weksla in blanco i powinna zawierać jasno określone warunki, na jakich wierzyciel może dokonać uzupełnienia weksla.

Pamiętaj, aby nigdy nie podpisywać weksla in blanco, który nie posiada integralnej części w postaci deklaracji wekslowej. To porozumienie pomiędzy wierzycielem a wystawcą weksla pozwoli Ci uniknąć nadużyć ze strony pożyczkodawcy.

Co dłużnik wekslowy powinien wiedzieć o egzekucji weksla?

Jedną z najważniejszych informacji, którą powinien posiadać dłużnik wekslowy jest sposób, w jaki jego wierzyciel będzie mógł dochodzić swoich praw w przypadku braku spłaty sumy wekslowej w terminie. Najważniejsze aspekty związane z egzekucją weksla to:

• wierzyciel może złożyć pozew celem odzyskania należności w trybie postępowania nakazowego (znacznie skraca to cały proces);
• na wekslu nie widnieje tytuł pożyczkowy, co oznacza, że aby weksel był ważny nie musi zawierać informacji o podstawie obowiązku zapłaty;
• wierzyciel ma prawo wnieść pozew do sądu bez podawania tytułu, z którego wynika zaległa należność. Dla sądu ważna będzie zgodność weksla z regulacjami Prawa wekslowego oraz podpis dłużnika.

Jak możesz zauważyć, brak opłacenia zobowiązania wekslowego w terminie może być bardzo szybko wyegzekwowany przez wierzyciela na drodze sądowej. Jeżeli zatem podpisujesz się pod wekslem, jako jego wystawca, musisz mieć na uwadze konsekwencje, z jakimi przyjdzie Ci się zmierzyć jeżeli nie wywiążesz się ze zobowiązania.

Dłużnik wekslowy – ryzykowna rola?

Pożyczki pod weksel już same w sobie stanowią stosunkowo niebezpieczną formę zobowiązania finansowego. Nigdy bowiem nie można mieć pewności, co do wiarygodności i uczciwych zamiarów wierzyciela. Decydując się na skorzystanie z tego sposobu pożyczania, wystawca weksla powinien przede wszystkim nabyć wcześniej niezbędną wiedzę z zakresu Prawa wekslowego. Okazuje się bowiem, że mnogość ról, w jakich może występować dłużnik wekslowy oraz mechanizmy funkcjonowania poszczególnych rodzajów weksli bynajmniej nie upraszczają tej formy dodatkowego finansowania. Jak wiadomo nieznajomość prawa szkodzi, co może być szczególnie dotkliwe w przypadku pochopnej decyzji o skorzystaniu z pożyczki pod weksel.