Kiedy poręczyciel odpowiada za brak spłaty pożyczki?

Zdarza się, że warunkiem udzielenia pożyczki lub kredytu jest jej poręczenie. Dzieje się tak zazwyczaj w sytuacji, kiedy zdolność kredytowa wnioskującego okazuje się zbyt niska. Jak pokazują statystyki, wiele osób postrzega poręczenie jako drobną przysługę, wyświadczoną znajomemu, przyjacielowi czy wspólnikowi. Przyjaciel poprosił Cię o poręczenie pożyczki? Zastanawiasz się jakie konwencje może mieć dla Ciebie taka decyzja? Na te i inne pytania odpowiemy w poniższym artykule.

Czym jest poręczenie?

Zgodnie z art. 876 Kodeksu Cywilnego [umowa poręczenia]:

„>Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.
Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.”
W praktyce oznacza to, że jeśli pożyczkobiorca będzie regulował raty z opóźnieniem lub nie będzie regulował ich wcale, bank może wezwać do tego obowiązku poręczyciela. Warto dodać tutaj, że poręczyciel odpowiada wtedy nie tylko za dług, za który poręczył (czyli w tym przypadku kwotę pożyczki), ale również za odsetki, kary umowne czy koszty sądowe.

Uwaga! Jeśli chcesz poręczyć komuś pożyczkę lub kredyt postaraj się wynegocjować z bankiem by Twoja odpowiedzialność ograniczała się jedynie do kwoty zaciągniętego zobowiązania.

Jeśli bank wyrazi zgodę na takie zapisy, nie będzie trzeba „płacić” dodatkowych kosztów. Taki zapis okaże się bardzo przydatny także w sytuacji, kiedy pożyczkobiorca zdecyduje się  zwiększyć kwotę pożyczki, podpisując stosowny aneks.

Przeczytaj też: Pożyczka z gwarantem – czym jest oraz kiedy warto z niej skorzystać?

Kto może zostać poręczycielem?

Poręczycielem kredytu lub pożyczki może być osoba, posiadająca odpowiednio wysoką zdolność kredytową. Może to być zarówno członek rodziny wnioskującego o kredyt  jak i osoba zupełnie z nim niespokrewniona — znajomy, przyjaciel czy partner.

Przeczytaj też: Poręczenie kredytu a zdolność kredytowa

Prawa i obowiązki poręczyciela

Zakres odpowiedzialności poręczyciela jest właściwie identyczny z zakresem odpowiedzialności pożyczkobiorcy. Zgodnie z zapisami Kodeksu Cywilnego, poręczając czyjeś zobowiązanie, żyrant jest odpowiedzialny za jego spłatę dokładnie w takim samym stopniu, jak główny pożyczkobiorca.

W przypadku braku lub opóźnień w spłacie jest obarczony obowiązkiem regulowania rat wraz z odsetkami oraz wszystkimi innymi kosztami dodatkowymi.

Żyrant może zażądać od banku podania informacji o stanie spłat kredytu lub braku tych spłat. Może także dochodzić od głównego dłużnika zwrotu zapłaconej przez niego sumy, stając się jego wierzycielem. Aby umożliwić żyrantowi dochodzenie swoich praw bank powinien wydać na jego żądanie wszelkie dokumenty związane z udzielonym poręczeniem.

Więcej na temat praw i obowiązków poręczyciela dowiesz się z naszego artykułu: Poręczenie pożyczki – prawa i obowiązki poręczyciela

Poręczenie pożyczki a BIK

Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że odnotowywane przez Biuro Informacji Kredytowej opóźnienia w spłacie pożyczki mogą mieć negatywne konsekwencje nie tylko dla pożyczkobiorcy, ale również dla poręczyciela. Jeśli pożyczkobiorca będzie spłacał raty z opóźnieniem, taka informacja zostanie odnotowana nie tylko na jego, ale także na koncie poręczyciela.

Negatywna historia kredytowa, spowodowana opóźnieniami właściwego kredytobiorcy może więc zamknąć poręczycielowi drogę do otrzymania własnego kredytu. Fakt, że niski scoring BIK jest efektem poręczenia, a nie zmniejszonej wiarygodności, spowodowanej opóźnionymi płatnościami nie będzie miał dla banku żadnego znacznie.

Poręczenie a kredyt w banku

Nawet jeśli poręczysz kredyt, który właściwy kredytobiorca będzie spłacał zgodnie z harmonogramem, również zmniejszasz swoje szanse na otrzymanie finansowania. Dlaczego?

Jeśli będziesz wnioskował o kredyt lub pożyczkę, bank zapyta Cię nie tylko o wysokość i źródło dochodów, miesięczne wydatki na utrzymanie gospodarstwa domowego czy liczbę osób na utrzymaniu.

Niezbędne będzie również wskazanie aktualnie spłacanych i poręczonych kredytów oraz pożyczek. Poręczone zobowiązania banki traktują bowiem w całości jako obciążenie budżetu poręczyciela. W praktyce oznacza to, że jeśli poręczyłeś kredyt na kwotę 50 000 zł, bank potraktuje to go jako Twoje zobowiązanie. Nawet jeśli kredytobiorca terminowo reguluje raty. A to znacząco zmniejszy Twoją zdolność kredytową.

Egzekucja komornicza a poręczenie

Czy majątek poręczyciela może stać się przedmiotem egzekucji komorniczej? W jakich okolicznościach może do tego dojść?

Jak pokazuje praktyka, poręczenie pożyczki jest ruchem wyjątkowo ryzykownym. Nawet jeśli dokonujemy poręczenia kredytu osobie wiarygodnej, zaufanej i wypłacalnej, nigdy nie możemy być pewni, co przyniesie życie.

Czasem zdarza się, że w wyniku splotu pewnych okoliczności lub nieoczekiwanych zdarzeń losowych, takich jak utrata pracy czy choroba, terminowa spłata kredytu okazuje się zwyczajnie niemożliwa. Jeśli pożyczkobiorca zwleka ze spłatą zobowiązania, istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że komornik dobierze się także do majątku poręczyciela. Ich odpowiedzialność jest bowiem solidarna i w przypadku braku spłaty zobowiązania, obaj ryzykują zajęciem całego majątku.

Przeczytaj też: Czy z komornikiem można się dogadać? Poradnik postępowania

Jeszcze jedną konsekwencją solidarnej odpowiedzialności jest fakt, że wierzyciel może zażądać zapłaty całości lub części długu od jednego lub obu dłużników solidarnych. Jeśli okaże się więc, że to poręczyciel jest osobą bardziej wypłacalną, a egzekucja z jego majątku okaże się skuteczniejsza, nic nie stoi na przeszkodzie, aby jej dokonać.

Przykład: kilkanaście miesięcy temu pani Anna poręczyła koleżance kredyt na kwotę 40 000 zł. Jakiś czas później pani Maria przeprowadziła się do innego miasta, a kontakt pomiędzy obiema kobietami się urwał. Jakież było zdziwienie pani Anny, kiedy otrzymała pismo od komornika, informujące o zajęciu jej wynagrodzenia za pracę. Jak udało jej się ustalić, na skutek utraty środków do życia spowodowanych stratą pracy pani Maria przestała regulować raty kredytu. Jako że komornik miał spore problemy z ustaleniem jej aktualnego miejsca zamieszkania (pobytu), korzystniejsze dla wierzyciela okazało się skierowanie egzekucji do majątku poręczyciela, czyli pani Anny. Tak też się stało.

Co może zająć komornik z majątku poręczyciela?

Jako że zakres odpowiedzialności poręczyciela jest w tym przypadku identyczny, jak w przypadku właściwego dłużnika, komornik może zastosować standardowe procedury. Może więc zająć wynagrodzenie poręczyciela, środki zgromadzone na jego rachunkach bankowych oraz należące do niego ruchomości i nieruchomości. Osobą odpowiedzialną za wskazanie sposobu przeprowadzenia egzekucji jest wierzyciel, czyli w tym przypadku bank lub pozabankowa instytucja pożyczkowa.

Czy z poręczenia można się wycofać?

Poręczyciel, który chciałby anulować umowę poręczenia, nie będzie miał z pewnością łatwego zadania. W uzasadnionych przypadkach wycofanie się z umowy poręczenia okaże się jednak możliwe. Jeśli bank zażąda od kredytobiorcy innych zabezpieczeń spłaty i je otrzyma, może zwolnić z obowiązku żyranta.

Źródła:

• https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-cywilny-16785996/art-876