Pożyczka chwilówka od rodziny – kwota wolna od podatku i urząd skarbowy

Zgodnie z prawem, pożyczka jest umową pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą. Jej stronami mogą być zarówno osoby fizyczne, osoby fizyczne będące przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2017 r. poz. 2168) we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jak również osoby prawne, np. spółki kapitałowe (sp. z o.o. i akcyjne), fundacje, stowarzyszenia, podmioty nieposiadające osobowości prawnej lecz posiadające zdolność prawną np. spółki osobowe takie jak spółka jawna, komandytowa, partnerska oraz przedsiębiorstwa państwowe. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się bliżej prawno-podatkowym aspektom pożyczenia pieniędzy osobie fizycznej przez inną osobę fizyczną. Odpowiemy również na najczęściej zadawane pytania pożyczkodawców i pożyczkobiorców.

Szukając zewnętrznego źródła finansowania wielu Polaków w pierwszej kolejności „puka do drzwi” przyjaciół i rodziny. Niewielu z nas zdaje sobie jednak sprawę, że  – zwłaszcza w określonych przypadkach – zaciągnięcie pożyczki od innej osoby fizycznej wymaga dopełnienia określonych formalności. O jakie formalności chodzi? Sprawdźmy.

Czy pożyczając pieniądze od osoby fizycznej należy spisać umowę?

Zgodnie z prawem Art. 720 § 2 Kodeksu cywilnego Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Bez względu na to, czy pożyczasz pieniądze od brata, teścia czy przyjaciela, podpisanie umowy pożyczkowej zabezpieczy interes pożyczkobiorcy i pożyczkodawcy.

Czy od umowy należy opłacić podatek?

Zgodnie z prawem każda pożyczka wiąże się z koniecznością uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) . Wysokość podatku wynosi 2 proc. a osobą, która powinna go uregulować jest pożyczkobiorca.  Kwestię tę reguluje ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych tj. z dnia 26 maja 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 1150). Od tej zasady istnieje jednak kilka wyjątków. Omówimy je szczegółowo w kolejnej części artykułu.

Kwoty pożyczek wolne od podatku

Dla pożyczek pomiędzy członkami najbliższej rodziny (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę) w zasadzie stosuje się zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych, pod warunkiem dokonania pewnych aktów staranności, w szczególności jeżeli pożyczka przekracza kwotę 9 637 zł. Do pożyczek pomiędzy osobami z najbliższej rodziny z I grupy podatkowej (małżonkami, zstępnymi, wstępnymi, pasierbami, zięciem, synową, rodzeństwem, ojczymem, macochą i teściami) zastosowanie ma kwota wolna od podatku – taka sama jak dla podatku od spadków i darowizn – i wynosi ona 9 637 zł.

W przypadku pożyczki od osoby innej niż osoby zaliczanej do tzw. I grupy podatkowej czy do członków najbliższej rodziny zwolnieniem objęte jest pożyczanie do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5000 zł od jednego podmiotu w okresie 3 kolejnych lat kalendarzowych. Jeśli pożyczki udzieliło Ci kilka osób spoza I grupy podatkowej czy członków najbliższej rodziny, kwota wolna od podatku PCC wzrasta aż do 25 000 zł w okresie 3 kolejnych lat kalendarzowych. Trzeba pamiętać, iż zwolnienie dotyczy pożyczek udzielanych od dnia 1 stycznia 2009 r.

Zwolnienie z podatku PCC – w jakich okolicznościach?

Pożyczki pieniężne udzielane pomiędzy osobami fizycznymi mogą podlegać zwolnieniu przedmiotowemu od podatku PCC. I tak, zwalnia się od podatku następujące czynności cywilnoprawne:

Art. 9 ust. 1 pkt 10  pożyczki udzielane:

(…)

1. b)  w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2017 r. poz. 833 i 858), w wysokości przekraczającej kwotę, określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, pod warunkiem:

–  złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,

–  udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym,

1. c)  na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu – na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn,
2. d)  na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami niż osoby, o których mowa w lit. b i c, do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5000 zł od jednego podmiotu i 25 000 zł od wielu podmiotów – w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od dnia 1 stycznia 2009 r.

Jakie odzwierciedlenie w praktyce mają powyższe zapisy ustawy?

Zgodnie z nimi, dla pożyczek pomiędzy najbliższymi członkami rodziny kwoty przekraczające 9 637 zł będą zwolnione od opodatkowania PCC pod pewnymi warunkami (tzw. aktami staranności):

– złożenia w terminie 14 dni od daty dokonania czynności deklaracji podatkowej PCC-3 (załącznik 1);

• udokumentowanie otrzymania przelewu przez pożyczkobiorcę na rachunek płatniczy, bankowy, w SKOK lub przekazem pocztowym.

Dla osób z tzw. I grupy podatkowej na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn, zwolnieniu od podatku podlega kwota pożyczki do 9 637 zł od jednej osoby. I grupa podatkowa obejmuje małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Zasady określone dla tego zwolnienia w przepisach o podatku od spadków i darowizn powodują, iż zwolnienie to należy stosować z uwzględnieniem zasady kumulacji, o której mowa w art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W myśl tego ostatniego przepisu, „Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.”

Jeżeli pożyczka jest udzielana pomiędzy innymi osobami niż z grupy podatkowej I lub grupy najbliższych krewnych (ograniczony krąg grupy I), to zwolnieniu od PCC podlega:

• pożyczka otrzymana od jednej osoby, w kwocie nie przekraczające 5 000 zł w okresie kolejnych 3 lat kalendarzowych;
• pożyczka otrzymana od wielu osób w kwocie nie przekraczające 25 000 zł w okresie kolejnych 3 lat kalendarzowych.

W przypadku niespełnienia wskazanych wyżej wymogów formalnych, nastąpi utrata zwolnienia z podatku i obowiązek uiszczenia PCC w wysokości 2% kwoty pożyczki wraz z odsetkami podatkowymi. W pewnych wypadkach stawka podatku może jednak wynosić nawet 20%, jeżeli przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej:

1) podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony;

2)  biorący pożyczkę, z najbliższego kręgu rodziny, powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Co ważne, przelewając pieniądze na konto pożyczkobiorcy, w tytule przelewu koniecznie umieść słowo „pożyczka”. Dzięki temu urząd skarbowy nie będzie miał żadnych wątpliwości czego dotyczy transfer środków.

Kto składa deklarację w sprawie pożyczki i podatku? Na kim spoczywa obowiązek zgłoszenia pożyczki?

To pożyczkobiorca zobowiązany jest do poinformowania urzędu skarbowego o fakcie uzyskania pożyczki. Ma na to 14 dni od dnia jej otrzymania. Aby tego dokonać powinien wypełnić druk PCC-3.

Co, jeśli nie zgłoszę pożyczki?

Jeżeli spóźniłeś się z deklaracją, możesz złożyć tzw. deklarację czynnego żalu i uiścić zaległy podatek wraz z odsetkami. Taki scenariusz jest możliwy jednak wyłącznie w przypadku, gdy nie toczą się wobec Ciebie żadne czynności sprawdzające czy kontrole podatkowe. Nie dotyczy to jednak przypadku zwolnienia dla grupy podatkowej I, bo już wtedy nie da się wstecznie udokumentować przelewu lub przekazu pocztowego. Jeśli urząd skarbowy ustali taką okoliczność w toku kontroli, wówczas ma prawo zażądać zapłacenia nie 2 proc., ale aż 20 proc. podatku od czynności cywilnoprawnej.

Co jeżeli pożycza się koledze 4000 zł, a później po dwóch miesiącach kolejne 2000 zł? Czy wtedy to 1000 jest opodatkowane?

Jeżeli pożyczka jest udzielana pomiędzy innymi osobami niż z grupy podatkowej I lub grupy najbliższych krewnych (ograniczony krąg grupy I), to zwolnieniu od PCC podlega kwota nie przekraczająca 5 000 zł. Jeśli 17.01.2017 pożyczyłeś koledze 4000 zł, a 2 miesiące później (17.03.2017) przelałeś na jego konto kolejne 2000 zł, opodatkowaniu będzie podlegać kwota 1000 zł co wynika z prostego obliczenia ((4000 zł + 2000 zł) – 5000 zł) = 1000 zł. Pożyczkobiorca będzie miał więc obowiązek samodzielnego wyliczenia i uregulowania kwoty podatku (2 proc. od kwoty 1000 zł) oraz złożenia deklaracji PCC-3 w terminie 14 dni od dnia 17.03.2017 r.

Ile pieniędzy mogę pożyczyć oraz w jakich okresach czasu powinienem to zrobić, aby uniknąć podatku?

Pożyczki udzielane między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej, czyli pożyczki udzielone przez małżonków, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i przez teściów w kwocie do 9637 zł są zwolnione z opodatkowania. Jeśli zaciągniesz pożyczkę w kwocie wyższej niż 9637, a pożyczkodawcą będzie małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym lub macocha również możesz uniknąć podatku. W jaki sposób? Składając oświadczenie PCC-3 oraz dokumentując otrzymanie przelewu. Na wykonanie tej czynności będziesz miał 14 dni. Warto dodać tutaj, że takiej możliwości nie będzie już w przypadku pożyczek między teściami, zięciem i synową. We wskazanych wyżej sytuacjach, limity nieopodatkowanych kwot obowiązują przez okres 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. W przypadku osób niespokrewnionych (np. przyjaciół czy znajomych) może być to maksymalnie 5000 zł od jednej i 25 000 zł od wielu osób w kolejnych 3 latach kalendarzowych.

Czy trzeba zgłosić zwrot pieniędzy?

Zwrotu pieniędzy nie trzeba zgłaszać do żadnego urzędu. Pożyczka (niekonsumencka) jest uregulowana w art. 720 kodeksu cywilnego. Jest to umowa dwustronna, konsensualna.

Jaka jest różnica między pożyczką a darowizną?

Zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem (art. 720 Kodeksu Cywilnego):

• 1. Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
• 2. Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej. Do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią. W przypadku zaś darowizny mamy do czynienia z jednostronnym oświadczeniem woli darczyńcy.

Art. 888 [Pojęcie]

• 1. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Art. 890 [Forma]

• 1. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.
• 2. Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron.

Teoretycznie darowizna pieniędzy zatem będzie ważna, bez względu na zachowanie formy, jeśli środki pieniężne zostały wypłacone obdarowanemu.

Skutki podatkowe darowizny określone zostały w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Treść ustawy: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19830450207.

Nabycie w drodze darowizny praw majątkowych, w tym pieniędzy, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlega temu podatkowi.

W art. 4 ust. pkt  5) zwalnia się jednakże:

nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu mieszkaniowego wraz z odsetkami;

W art. 4 ust. 6)  zwalnia się nabycie w drodze darowizny praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego przez osobę pozostającą faktycznie we wspólnym pożyciu małżeńskim z posiadaczem rachunku oszczędnościowo-kredytowego w kasie mieszkaniowej, pod warunkiem przeznaczenia środków zgromadzonych na tym rachunku na cele mieszkaniowe;

W art. 4 pkt 7)  zwalnia się nabycie w drodze dziedziczenia lub darowizny przez osoby tworzące rodzinę zastępczą lub prowadzącego rodzinny dom dziecka, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, pieniędzy lub innych rzeczy pod warunkiem, że pieniądze te lub rzeczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania zostaną przeznaczone na cele bezpośrednio związane ze sprawowaniem pieczy zastępczej;

Dodatkowe zwolnienie dla darowizn pieniędzy znajduje się w przepisie art. 4a i dotyczy najbliższego kręgu rodziny.

2)  w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

3. W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.
4. Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1)  wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub

2)  nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

5. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych i zakres danych w nim zawartych, w tym w szczególności:

1)  dane identyfikujące podatników obowiązanych do złożenia zgłoszenia oraz dane stanowiące podstawę zaliczenia do I grupy podatkowej,

2)  dane identyfikujące oraz ostatni adres spadkodawcy, darczyńcy lub innej osoby, od której lub po której została nabyta własność rzeczy lub prawa majątkowe,

Interpretacje: 2

3)  dane dotyczące nabytych rzeczy lub praw majątkowych, ich rodzaj, miejsce położenia rzeczy lub wykonywania praw majątkowych, wraz z ich wartością rynkową oraz wielkość nabytego udziału

– uwzględniając konieczność potwierdzenia nabycia w celu skorzystania ze zwolnienia.

Zwolnienia określone w art. 4 ust. 1 i w art. 4a stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa.

Obowiązek podatkowy w tym wypadku powstaje przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje kwoty wolne od podatku.

Art. 9 [Kwoty wolne]

1. Opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1)  9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;

2)  7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;

3)  4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

2. Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.

Z powyższego wynika, że w przypadku zawierania umów darowizny lub umów pożyczki z osobami spoza kręgu I grupy podatkowej, korzystniejsze będzie obdarowanie kogoś z grupy II niż zawieranie z nią umowy pożyczki na kwoty przekraczające 5 000 zł i nieprzekraczające 7 276 zł bowiem wówczas zwolnieniu podlega cała taka kwota, choć raz na 5 lat. Nadwyżka ponad tę kwotę zwolnienia podlegałaby już 7% podatkowi od darowizny.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności. Przepisy ustawy o nieodpłatnym zniesieniu współwłasności stosuje się odpowiednio do nieodpłatnego:

1)  nabycia własności rzeczy wspólnej (wspólnego prawa majątkowego) albo jej części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność;

2)  wyodrębnienia własności lokali na rzecz niektórych lub wszystkich współwłaścicieli.

Zgodnie jednak z art. 4 ust. 1 pkt 15 zwalnia się z podatku:

15)  nabycie przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Co w przypadku przesłania pieniędzy po podziale majątku na konto innej osoby (także na konto zagraniczne)? Czy taka wypłata podlega opodatkowaniu?

Obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności – z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Pobrane wynagrodzenie za pracę stanowi współwłasność łączną małżonków, którzy mają wspólność ustawową małżeńską.

Przy jej zniesieniu przez sąd, nieodpłatne zniesienie współwłasności tych środków podlega co do zasady opodatkowaniu.

Wypłata udziału ze zniesionej współwłasności nie powinna być dokonywana na konto osoby trzeciej. Taka wypłata, bez tytułu, może zostać potraktowana jak darowizna lub pożyczka na rzecz osoby z III grupy podatkowej. Dokładne skutki podatkowe wypłaty osobie trzeciej na konto za granicą nie jest możliwe do omówienia bez szczegółów stanu faktycznego, tak więc w tym temacie powinien wypowiedzieć się doradca podatkowy takiej osoby zamierzającej dokonać przelewu po podziale majątku wspólnego

Co w przypadku udzielania pożyczek na wysokie kwoty? Czy pożyczenie od członka rodziny 100 000 zł nie wzbudzi zainteresowania stosownych organów?

Kwoty pożyczek przekraczających 100 000 zł mogą znaleźć się w kręgu zainteresowania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Banki są zobowiązane do prowadzenia bieżącej analizy przeprowadzanych transakcji zaś ich wyniki przechowywane są przez okres 5 lat, licząc od pierwszego dnia roku następującego po roku, w którym zostały przeprowadzone. Takie działania służą przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Bank jako jedna z instytucji obowiązanych przeprowadzająca transakcję, której równowartość przekracza 15 000 euro, ma obowiązek zarejestrować taką transakcję również w przypadku, gdy jest ona przeprowadzana za pomocą więcej niż jednej operacji, których okoliczności wskazują, że są one ze sobą powiązane i zostały podzielone na operacje o mniejszej wartości z zamiarem uniknięcia obowiązku rejestracji.

Obowiązek ten nie dotyczy:

1)  przelewu z rachunku na rachunek lokaty terminowej, które należą do tego samego klienta w tej samej instytucji obowiązanej;

2)  przelewu na rachunek z rachunku lokaty terminowej, które należą do tego samego klienta w tej samej instytucji obowiązanej;

3)  przelewów przychodzących, z wyjątkiem przelewów przychodzących z zagranicy;

4)  transakcji związanych z gospodarką własną instytucji obowiązanych;

5)  transakcji zawieranych na rynku międzybankowym;

6)  przypadków określonych w art. 9d ust. 1;

7)  banków zrzeszających banki spółdzielcze, o ile transakcja została zarejestrowana w zrzeszonym banku spółdzielczym;

8)  transakcji tymczasowego przewłaszczenia na zabezpieczenie wartości majątkowych, wykonanej na czas trwania umowy przewłaszczenia z instytucją obowiązaną.

Instytucja obowiązana przeprowadzająca transakcję, której okoliczności wskazują, że może ona mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, ma obowiązek zarejestrować taką transakcję, bez względu na jej wartość i charakter. W przypadku gdy instytucja obowiązana nie przyjmuje dyspozycji lub zlecenia do przeprowadzenia transakcji, obowiązek stosuje się także, gdy instytucja ta wie lub przy zachowaniu należytej staranności powinna wiedzieć o takiej transakcji w związku z wykonaniem umowy z klientem.

Zapomniałem zgłosić pożyczkę do US. Co powinienem zrobić? Czy w tej sytuacji zapłacę podatek w wysokości 20 procent?

W przypadku umowy pożyczki stawka podatku wynosi 20%, jeżeli przed organem podatkowym w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej:

1)  podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony;

2)  biorący pożyczkę, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b, powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Zastosowanie stawki w wysokości 20 proc. nie będzie miało zastosowania jedynie wówczas, gdy istotnie podatnik przed datą uiszczenia należnego podatku od czynności cywilnoprawnych nie powołał się przed organem podatkowym (lub organem kontroli skarbowej) na fakt zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki zarówno na etapie prowadzenia przez organ podatkowy czynności sprawdzających, jak również w żadnym postępowaniu prowadzonym przez tenże organ (a nie tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych). Jeśli zapomniałeś zgłosić pożyczkę do US, pierwszym krokiem powinno być uregulowanie należnego podatku PCC wraz z odsetkami oraz złożenie czynnego żalu (z powodu braku złożenia deklaracji PCC-3). Dopiero po dopełnieniu tych formalności należy powołać się na akt zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki zarówno na etapie prowadzenia przez organ podatkowy czynności sprawdzających, jak również w każdym postępowaniu prowadzonym przez tenże organ (a nie tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych).

Czy jeśli regularnie przesyłam pieniądze mamie-emerytce mogę narazić się na konsekwencje ze strony urzędu skarbowego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub innych instytucji?

Darowizny w grupie podatkowej I zawężonej do osób najbliższych są zwolnione z podatku na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, bez względu na kwotę darowizny, ale pod warunkiem spełnienia określonych warunków.

O jakich warunkach mowa?

Całkowicie zwolnionymi od podatku od spadków i darowizn mogą zostać niektórzy nabywcy należący do pierwszej grupy, jeżeli:

• w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny poinformują urząd skarbowy o fakcie jej otrzymania na specjalnym formularzu SD-Z2; (załącznik 2)
• dołączyć do formularza dowód otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy albo na rachunek w SKOK-u.

Jeśli chcesz wesprzeć mamę w inni sposób niż darowizną pieniędzy, możesz

zawrzeć umowę dożywocia (załącznik 3) lub dożywotniej renty prywatnej w formie aktu notarialnego (załącznik 4). Taki dokument stanowi gwarancję zwolnieniu od opodatkowania. Forma aktu notarialnego eliminuje konieczność dokonywania samodzielnego zgłoszenia.

Chcę przepisać 1/2 wartości auta w formie darowizny na osobę niespokrewnioną. Kwota darowizny będzie wynosić 2500 zł. Czy muszę odprowadzić należny podatek?

Darowizna udziału w samochodzie czyli udział w rzeczy dla osoby z III grupy podatkowej podlega podatkowi od spadków i darowizn. Jego kwotę oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następujących skali:

3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej
	10 278	12%
10 278	20 556	1233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556		2877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł

Wartość darowanych rzeczy lub praw podlega ocenie urzędu skarbowego.

Art. 8 [Określenie wartości rzeczy i praw]

1. Wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw, a wartość praw do wkładów oszczędnościowych – w wysokości tych wkładów.
2. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.
3. Jeżeli nabywca nie określił wartości nabytych rzeczy lub praw majątkowych albo wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny naczelnika urzędu skarbowego wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Jeżeli nabywca, pomimo wezwania, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez nabywcę wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez nabywcę, koszty opinii biegłego ponosi nabywca.
4. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio, jeżeli kilku nabywców podało różne wartości tej samej rzeczy lub prawa majątkowego.

Jeśli otrzymuję regularne przelewy na konto prywatne od różnych osób w wysokości 10 000 – 40 000 zł i każdego dnia wypłacam środki z bankomatu to czy zostanie to zgłoszone i w jakim czasie?

Miesięcznie obrót na koncie to około 400 tys. zł od różnych osób. Chcę podwyższyć np. zdolność kredytową. Czy zostanie to zgłoszone? Czy istnieje jakaś różnica między przelewami na takie kwoty między kontem prywatnym a firmowym?

Jeśli mam spółkę LLC z siedzibą za granicą a rachunek w PLN to czy takie kwoty również mają wgląd jeśli są od różnych osób? Czy urząd skarbowy ma wgląd w takie konto jeśli jest to spółka z siedzibą w USA lub Anglii?

Bank jako jedna z instytucji obowiązanych przeprowadzająca transakcję, której równowartość przekracza 15 000 euro, ma obowiązek zarejestrować taką transakcję również w przypadku, gdy jest ona przeprowadzana za pomocą więcej niż jednej operacji, których okoliczności wskazują, że są one ze sobą powiązane i zostały podzielone na operacje o mniejszej wartości z zamiarem uniknięcia obowiązku rejestracji. Obowiązek ten nie dotyczy przelewów przychodzących, z wyjątkiem przelewów przychodzących z zagranicy;

Z pewnością regularne przelewy z zagranicy na rachunek prywatny czy firmowy będą podlegały analizie przez banki w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Regularne przelewy przychodzące krajowe na rachunek prywatny nie podlegają badaniu.

W zakresie rachunków firmowych banki ponadto mają obowiązki przekazywania pewnych informacji do urzędu skarbowego w zakresie umów zawartych z nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego.

Poniżej podamy obowiązki banków, na wezwanie organów skarbowych, do podawania informacji o rachunkach firmowych i obrotach na tych rachunkach. Obowiązki te wynikają z Ordynacji podatkowej.

Art. 82 [Zakres podmiotowy i przedmiotowy obowiązku informowania]

• 1. Osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są obowiązane do sporządzania i przekazywania informacji:

1)  na pisemne żądanie organu podatkowego – o zdarzeniach wynikających ze stosunków cywilnoprawnych albo z prawa pracy, mogących mieć wpływ na powstanie obowiązku podatkowego lub wysokość zobowiązania podatkowego osób lub jednostek, z którymi zawarto umowę;

2)  bez wezwania przez organ podatkowy – o umowach zawartych z nierezydentami w rozumieniu przepisów prawa dewizowego;

3)  w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

• 2. Banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe są obowiązane do sporządzania i przekazywania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej, w formie dokumentu elektronicznego, w okresie sprawozdawczym – odpowiednio od 1 do 15 dnia miesiąca oraz od 16 do ostatniego dnia miesiąca – informacji o otwartych i zamkniętych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, w terminie do 7. dnia następnego okresu sprawozdawczego. Obowiązek sporządzania i przekazywania informacji nie dotyczy rachunków bankowych otwartych i zamkniętych w tym samym okresie sprawozdawczym ani rachunków podmiotów kwalifikowanych w rozumieniu art. 119zg pkt 5 podlegających przekazaniu na podstawie art. 119zg pkt 1 ( dotyczy wyłudzeń skarbowych). Do art. 82 Ordynacji podatkowej wydany jest przepis wykonawczy Rozporządzenia, który określa sposób wykonywania obowiązków informacyjnych przez banki.
• 2 [Żądanie organu]

1. Na pisemne żądanie organu podatkowego informacje o zawartych umowach, o których mowa w art. 82 § 1 pkt 1 ustawy, są sporządzane i przekazywane przez:

1)  osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, jeżeli suma należności albo suma zobowiązań wynikająca z takich umów zawartych w roku podatkowym z tym samym podmiotem przekroczyła równowartość 10 000 euro – w takim przypadku obowiązek sporządzenia informacji dotyczy wszystkich umów zawartych z tym podmiotem bez względu na wartość należności lub zobowiązań wynikającą z poszczególnych umów;

2)  osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą i obowiązane do prowadzenia ksiąg podatkowych, jeżeli:

1. a)  wartość należności albo zobowiązania wynikającego z jednorazowej umowy przekroczyła równowartość 3000 euro – w takim przypadku obowiązek sporządzenia informacji dotyczy tej umowy,
2. b)  suma należności albo suma zobowiązań wynikająca z takich umów zawartych w roku podatkowym z tym samym podmiotem przekroczyła równowartość 10 000 euro – w takim przypadku obowiązek sporządzenia informacji dotyczy wszystkich umów zawartych z tym podmiotem, bez względu na wartość należności lub zobowiązań wynikającą z poszczególnych umów.
3. Informacje, o których mowa w ust. 1, sporządza się za okresy wskazane w żądaniu naczelnika urzędu skarbowego i przekazuje w terminie 30 dni od dnia doręczenia żądania.
4. Wzór informacji, o których mowa w ust. 1, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

• 3 [Informacje]

1. Informacje o umowach, o których mowa w art. 82 § 1 pkt 2 ustawy, sporządza się i przekazuje, jeżeli:

1)  jedna ze stron tej umowy, bezpośrednio lub pośrednio, bierze udział w zarządzaniu lub kontroli drugiej strony umowy albo posiada udział w jej kapitale uprawniający do co najmniej 5% wszystkich praw głosu lub

2)  inny podmiot, niebędący stroną umowy, równocześnie bierze udział, bezpośrednio lub pośrednio, w zarządzaniu lub kontroli podmiotów będących stronami umowy albo posiada udziały w kapitałach tych podmiotów uprawniające, w każdym z nich, do co najmniej 5% wszystkich praw głosu, lub

3)  nierezydent, będący stroną umowy, posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorstwo, oddział lub przedstawicielstwo w rozumieniu odrębnych przepisów

– i jeżeli podmiot obowiązany do sporządzenia i przekazania informacji wiedział lub mógł wiedzieć, przy zachowaniu należytej staranności, o fakcie posiadania takich udziałów lub o fakcie posiadania przez nierezydenta przedsiębiorstwa, oddziału lub przedstawicielstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1:

1)  pkt 1 i 2 – w informacjach uwzględnia się umowy, które zostały zawarte w roku podatkowym z tym samym nierezydentem, a suma należności albo suma zobowiązań wynikająca z tych umów przekroczyła równowartość 300 000 euro;

2)  pkt 3 – w informacjach uwzględnia się umowy, w których jednorazowa wartość należności albo zobowiązań przekroczyła równowartość 5000 euro.

3. Informacje, o których mowa w ust. 1, sporządza się za rok podatkowy i przesyła się naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na adres siedziby albo miejsce zamieszkania podmiotu sporządzającego informację, w terminie trzech miesięcy, licząc od zakończenia tego roku podatkowego.

W zakresie wymiany informacji pomiędzy państwami UE mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami.

Art. 297a [Udostępnienie informacji uzyskanych od państw UE]

• 1. Informacje podatkowe, o których mowa w ustawie z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami, informacje uzyskane od państw członkowskich Unii Europejskiej lub akta zawierające takie informacje są udostępniane organom wymienionym w art. 297 oraz innym niż wymienione w tym przepisie organom podatkowym, gdy toczące się przed tym organem postępowanie lub czynności wykonywane przez ten organ są związane z prawidłowym określaniem podstaw opodatkowania i wysokości zobowiązania podatkowego lub wymiarem innych należności, których dochodzenie, zgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jest możliwe na wniosek obcego państwa.
• 2. Udostępnianie informacji podatkowych, o których mowa w ustawie z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami, uzyskanych od państw niebędących państwami członkowskimi Unii Europejskiej lub akt zawierających takie informacje następuje na zasadach określonych w § 1 oraz z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska.
• 3. Udostępnienie informacji dla celów innych niż wymienione w § 1 i 2 wymaga uzyskania zgody obcego państwa, od którego otrzymano informacje.
• 4. Akta i dokumenty zawierające informacje, o których mowa w § 1 i 2, oznacza się klauzulą: „Tajemnica skarbowa”, a ich przekazanie następuje w trybie przewidzianym dla dokumentów zawierających informacje niejawne o klauzuli „zastrzeżone”.

Co się dzieje w przypadku, gdy rodzic pożyczy dziecku kwotę 10 000 zł, a ono zwróci pieniądze w okresie krótszym niż 6 miesięcy? Czy takie operacje również należy zgłaszać do US?

Pożyczki pomiędzy rodzicami a dziećmi nie podlegają opodatkowaniu. Dla osób zaliczonych do grupy osób najbliższych, których mowa w art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn tj. dla pożyczek pomiędzy osobami: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, kwoty pożyczki przekraczające kwotę 9 637 zł (tj. kwotę, określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy), pożyczki te będą zwolnione od opodatkowania PCC, jednakże po spełnieniu dwóch warunków:

– złożenia w terminie 14 dni od daty dokonania czynności deklaracji podatkowej PCC-3

– udokumentowanie otrzymania przelewu przez pożyczkobiorcę na rachunek płatniczy, bankowy, w SKOK lub przekazem pocztowym.

Interpretacje chwilowo.pl obejmują teksty ustaw wg stanu na dzień 1.1.2018 r. oraz obejmują tezy z wybranych interpretacji urzędów, izb skarbowych, wyroków sądu oraz pisma Ministerstwa Finansów. Publikacje te nie stanowią porady podatkowej czy prawnej i są wyłącznie próbą odpowiedzi na zagadnienia podnoszone przez osoby szukające informacji dotyczącej zasad opodatkowywania lub zawierania umów pożyczki albo darowizny. Pełna treść wybranych interpretacji dostępna jest na stronach internetowych Ministerstwa Finansów. Pełna treść aktów prawnych dostępna jest w Internetowym Systemie Aktów Prawnych http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/home.xsp.