Procedura windykacyjna: jak długo trwa proces egzekucji długów?

Procedura windykacyjna ma na celu odzyskanie długów. Przeciętny dłużnik najczęściej kojarzy ją z otrzymywaniem listów z wezwaniem do zapłaty i lawiną telefonów z działu windykacji. Proces windykacji może odbywać się zarówno bezpośrednio przez wierzyciela, ale nierzadko też firmy zewnętrzne. Co to jest procedura windykacyjna i na jakie dzieli się etapy? Jak długo trwa proces windykacji?

Co to jest windykacja? Jak wygląda proces windykacji?

Zgodnie z aktualnym stanem zadłużenia, jaki podaje KRD, przy pomocy szacunków z GUS za II kwartał 2020 roku, łączne zadłużenie Polaków z roku na rok wzrasta. W porównaniu do roku ubiegłego łączny dług Polaków w bieżącym roku jest wyższy o 3 miliardy złotych! Jak widać, Polacy z roku na rok coraz bardziej się zadłużają, a co za tym idzie – są bardziej narażeni na kontakt z windykacją.

Windykacją nazywa się całokształt procesów ukierunkowanych na odzyskanie należności. W procesie windykacji najczęściej udział bierze:

• Wierzyciel,
• windykator,
• dłużnik,

Tak naprawdę, początek procesu windykacji może rozpocząć się już pierwszego dnia po upływie terminu zapadalności raty. Po tym czasie można już spodziewać się telefonu wierzyciela z upomnieniem o zapłatę, wiadomości SMS z przypomnieniem lub wiadomości e-mail z informacją o przekroczeniu terminu spłaty. Przez cały okres windykacji, wierzyciel i windykator ma prawo ubiegać się od dłużnika o zwrot należności – jednak jego działanie nie mogą przekraczać zakresu ich uprawnień. Co ciekawe, przepisy polskiego prawa nie określają szczegółowo zasad działania firm windykacyjnych. Nie mogą one po prostu łamać zasad prawa, a ono dla dłużników jest całkiem przychylne.

Zgodnie z art. 190a Kodeksu karnego: § 1. „Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Co więcej, jeżeli sprawca działa w sposób określony w § 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 2.”

Według tej definicji zakres działania windykatora może ograniczać się do wykonania telefonu, wysłania pisma z wezwaniem do zapłaty i porozumiewania się z dłużnikiem przez kanały SMS i pocztę elektroniczną. Ewentualnie, na dalszych etapach windykacji wizytę u dłużnika w miejscu jego zamieszkania.

Co to jest procedura windykacyjna?

Procedura windykacyjna to inaczej plan działania wierzyciela, który ubiega się o zwrot swojej własności. W przypadku banków i firm pożyczkowych – są to pieniądze za niespłacone chwilówki lub zaległe raty kredytowe. Niestety w praktyce zdarza się, że firmy windykacyjne przekraczają swoje uprawnienia w zakresie windykacji i np. negocjator terenowy wypytuje sąsiadów o sytuację materialną dłużnika. Takie praktyki są niedozwolone.

Procedura windykacyjna trwa od początku powstania zaległości do:

• czasu spłaty zaległości,
• przejęcia sprawy przez komornika i rozpoczęcia egzekucji komorniczej.

Jak zatem wyglądają i na czym dokładnie polegają poszczególne etapy procedury windykacyjnej?

Windykacja miękka – co to jest i do kiedy trwa?

Za windykację miękką uznaje się próbę nawiązania dialogu z dłużnikiem i polubowne ustalenie warunków i terminu spłaty. Ten etap opiera się głównie na wysyłaniu upomnień o upływającym terminie zapłaty. Aby wyjść z długów i nie dopuścić do dalszych kroków, dłużnik powinien podjąć dialog z windykatorem i ubiegać się o:

• przesunięcie terminu zapłaty,
• rozłożenia zadłużenia na raty,
• wstrzymanie działań windykacyjnych do czasu zapłaty.

Jeśli dłużnik nie podejmie rozmowy z windykatorem lub zignoruje wysyłane do niego wezwania, postępowanie windykacyjne wkracza na kolejny etap.

Każda firma ma indywidualne zasady co do długości trwania etapu polubownego. W firmach pożyczkowych jest to najczęściej 14 – 60 dni. Banki działają zwykle szybciej, bo etap windykacji polubownej trwa u nich zazwyczaj od 7 do 30 dni.

Warto również nadmienić, że poza nawiązaniem kontaktu z dłużnikiem, firma windykacyjna lub wierzyciel mają prawo do poinformowania dłużnika o tym, że jeśli nie spłaci on długu do określonej daty, wierzyciel złoży wniosek o wpis, do którejś z baz. To z kolei może realnie wpłynąć na zdolność kredytową i uniemożliwić zaciągnięcie kolejnych zobowiązań finansowych. Aktualnie, wierzyciel może zgłosić dłużnika do:

• KRD – Krajowy Rejestr Długów BIG
• Infomonitor BIG
• ERIF – Rejestr Dłużników
• KBIG – Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej

Co zrobić, aby tam nie trafić? Najlepiej jest podjąć kontakt z wierzycielem jeszcze na etapie windykacji miękkiej – polubownej.

Windykacja twarda – na czym polega i ile trwa

Windykacja twarda jest bardziej stresująca dla dłużnika. Według definicji – obejmuje ona wszelkie konieczne (i zgodne z prawem) środki, które mają służyć wyegzekwowaniu zaległej kwoty. Na tym etapie bank ma prawo wysłać płatny monit wzywający do zapłaty zaległości. Firmy pożyczkowe mogą wysłać np. płatne wiadomości SMS z ponagleniem. Jednak warto pamiętać, że każdy z tych kroków zawsze wynika z zapisów umowy kredytu/umowy pożyczki.

Na etapie windykacji twardej często dochodzi do dokonania wpisu w wyżej wymienionych bazach, a także możliwość odbycia bezpośredniej wizyty przez osobę zajmującą stanowisko negocjatora terenowego. Może ona odbyć się w miejscu pracy i miejscu zamieszkania.

Negocjator nie ma jednak prawa informować osób trzecich o sytuacji dłużnika. 

Co jeszcze zalicza się do metod, po które wierzyciel może sięgnąć na tym etapie?

• możliwość przeprowadzenia wywiadu gospodarczego, czyli prób ustalenia majątku
• złożenie wniosku do sądu i wszczęcie postępowania sądowego
• wszczęcie postępowania komorniczego

Chociaż w praktyce na niemalże każdym etapie istnieje możliwość „dogadania się” z wierzycielem, na etapie windykacji twardej jest to już zwykle bardzo trudne, a sama jej forma jest ostrzejsza.

Terminy windykacji należności twardej, podobnie jak w przypadku etapu polubownego są ruchome. Można jednak przyjąć, że windykator rozpocznie ten etap w przypadku banków od 14 do 90 dni, a w przypadku firm pożyczkowych od około 30 do 90 dni (i dłużej).

Zasadniczo po upływie 90 dni od daty wymagalności zobowiązania, można spodziewać się od banku lub firmy pożyczkowej wypowiedzenia umowy, która jest równoznaczną z natychmiastową wymagalnością całej kwoty zobowiązania.

Co po windykacji twardej?

Etap windykacji pozasądowej jednak kończy złożenie wniosku o zapłatę do sądu lub e-sądu i wydanie prawomocnego nakazu zapłaty. To, czy nakaz zapłaty zostanie skierowany do komornika, jest uzależniony od wierzyciela. Jeśli jednak sprawę przejmuje komornik – dla dłużnika kończy się etap windykacji twardej i czeka go postępowanie egzekucyjne.

Ile trwa postępowanie sądowe?

Zgodnie z art. 485 § 1 pkt 3 k.p.c. jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie są udowodnione dołączonym do pozwu wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu, sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.

To, jak szybko sprawa zostanie rozpatrzona przez sąd (lub e-Sąd) zależy przede wszystkim od aktualnego „obłożenia” instytucji. Można założyć jednak, że jeśli dłużnik nie wnosi sprzeciwu od wydanego przez sąd nakazu zapłaty, tytuły wykonawcze można uzyskać średnio do dwóch miesięcy. Jeśli dłużnik aktywnie uczestniczy w postępowaniu i za wszelką cenę stara się podważyć decyzję sądu, proces ten może się przedłużyć. Po dwóch tygodniach od uzyskania klauzuli wykonalności sprawa powinna trafić do komornika. Jak długo trwa postępowanie komornicze? To oczywiście zależy. Głównie od możliwości majątkowych dłużnika, jego chęci współpracy, sposobu przeprowadzenia egzekucji oraz… skuteczności i sprawności komornika. Czasem kończy się po miesiącu, czasem może potrwać rok, a czasem nawet kilka lat.

Jest wiele skutecznych sposobów na wyjście z długów. Do najlepszych można zaliczyć zatrzymanie windykacji na etapie polubownym. Jednak, jeśli nie jest to możliwe, warto szukać alternatywnych metod, które umożliwiłyby szybką spłatę zaległości. Część osób decyduje się pożyczyć pieniądze od rodziny, część konsoliduje swoje zadłużenie – każda metoda jest lepsza niż unikanie telefonów od wierzyciela. W praktyce nawet przy dużych zaległościach jest jeszcze szansa na spłatę zaległości w innym terminie lub w formie rat. Warto zatem podjąć dialog z wierzycielem, niezależnie od tego, na jakim etapie windykacji jest sprawa.

Źródła:

• https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-postepowania-cywilnego-16786199/art-485
• https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-karny-16798683/art-190-a