Scoring BIK – czym jest i jak go poprawić?

Każdy, kto ubiega się o pożyczkę czy kredyt, podlega szczegółowej ocenie firmy pożyczkowej lub banku. Nie wszyscy zdają sobie jednak sprawę, że ocena ta opiera się o skalę punktową, a jej końcowy wynik ma istotny wpływ na decyzję o udzieleniu zobowiązania. Na tym w dużym skrócie polega tzw. scoring BIK. Po co jest stosowany i czy potencjalny pożyczkobiorca może poprawić osiągnięty wynik?

Historia kredytowa w BIK a scoring

BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, to jedna z najpopularniejszych baz informacji gospodarczych, z której korzystają banki i firmy pożyczkowe. W jego rejestrze gromadzone są informacje o dotychczasowych zobowiązaniach klienta. Co ważne, w BIK pojawiają się dane nie tylko o przeterminowanych ratach, kredytach czy pożyczkach, ale również o tych zobowiązaniach, które zostały uregulowane w terminie, co wpływa na scoring BIK. Wszystkie wpisy – zarówno te negatywne, jak i pozytywne – przekładają się bezpośrednio na ocenę punktową potencjalnego pożyczkobiorcy. Informacje o klientach banków i firm pożyczkowych są aktualizowane w BIK co 7 dni.

Pożyczkobiorca jak każdy inny?

Na czym jednak dokładnie polega scoring BIK? Ocena punktowa BIK – 100 punktów do zebrania – to wyliczenie oparte na matematycznym algorytmie, które uwzględnia szereg danych o potencjalnym pożyczkobiorcy. Jednak na uzyskaną ocenę wpływają nie tylko dotychczasowe zobowiązania i terminowość ich spłaty, ale również porównanie konkretnej osoby do klientów, którzy już uzyskali kredyt. Tym samym scoring BIK to właściwie porównanie zdolności do spłaty zobowiązania przez potencjalnego pożyczkobiorcy na tle puli wiarygodnych klientów firm pożyczkowych.

Scoring = suma wielu czynników

W trakcie oceny punktowej klienta pod uwagę brane są cztery zasadnicze kwestie.
Po pierwsze, terminowość. Ten aspekt przeszłości kredytowej ma największy wpływ na uzyskaną ocenę. Regulowanie zobowiązań w terminie oczywiście zwiększa liczbę otrzymanych punktów w ramach scoringu, a opóźnienia tę liczbę zmniejszają. W kontekście jakości posiadanych dotąd kredytów trzeba zwrócić uwagę na przedziały czasowe, w jakich BIK odnotowuje informacje o ewentualnych opóźnieniach. Instytucja korzysta z trzech przedziałów:

• 0-30 dni,
• 31-90 dni,
• 91-180 dni.

Oznacza to, że zobowiązania z niewielkimi opóźnieniami są tak samo traktowane jak terminowe spłacanie kredytów czy pożyczek. Dlatego też kilkudniowy poślizg w opłacie raty nie wpłynie negatywnie na scoring BIK. Przywiązywanie wagi do terminowego regulowania zobowiązań jest bardzo istotne w kontekście scorignu BIK. Jakość dotychczasowych zobowiązań w ¾ wpływa na końcowy wynik oceny. Tym samym rzetelne spłacanie należności może być dobrym sposobem na to jak poprawić scoring BIK.

Po drugie, aktywność kredytowa. Część osób wychodzi z założenia, że im mniej kredytów i pożyczek w przeszłości się posiadało, tym lepiej. W przypadku scoring BIK to tylko częściowa prawda. Na scoring BIK 2020 pozytywnie wpływa długa historia terminowo regulowanych kredytów. Odpowiednie długie doświadczenie w tym zakresie minimalizuje ryzyko ewentualnych problemów ze spłatą planowanej pożyczki. Z drugiej jednak strony nie można utożsamiać samej historii kredytowej z dużą liczbą dotychczasowych zobowiązań. Jeśli ktoś wnioskował o kilka pożyczek w dość krótkim okresie, to dla banku czy firmy pożyczkowej może być to znak, że dany klient żyje stale „na kredyt” i tym samym obniżyć scoring BIK. Kredyt hipoteczny przy zbyt dużej liczbie zobowiązań w przeszłości może stać się nieosiągalny.
Aktywność kredytowa wpływa w ok. 11 proc. na końcową ocenę punktową. A co ze scoringiem BIK, jeśli ktoś w ogóle nie korzystał wcześniej z pożyczek ani kredytów? Taka sytuacja jest patowa, gdyż w przypadku braku historii kredytowej matematyczny algorytm nie będzie w stanie ocenić klienta. Tym samym może dojść do sytuacji, kiedy osoba bez żadnych dotychczasowych zobowiązań nie otrzyma kredytu, a klient korzystający często z szybkich pożyczek go dostanie.
Dobra wiadomość jest taka, że jest skuteczny sposób na poprawę aktywności kredytowej. Informacje o nieterminowych spłatach kredytów – zgodnie z obowiązującym prawem – figurują w BIK przez pięć lat od momentu ich uregulowania. W przypadku systematycznego spłacania zobowiązań informacje o nich znikają z rejestru zaraz po zakończeniu umowy pożyczkowej czy kredytowej. Jednak każdy pożyczkobiorca może zastrzec, aby nie usuwać z BIK informacji o rzetelnych płatnościach. Pozytywna historia kredytowa podniesie ocenę punktową klienta.

Po trzecie, korzystanie z limitów kredytowych. Ten parametr wpływa na scoring BIK w ok. 8 proc. Oczywiście w tym przypadku chodzi przede wszystkim o limity debetowe na kontach osobistych. Częste ich wykorzystywanie niemal w całości zostaje odebrane przez bank jako ryzykowne działanie kredytowe, a tym samym obniża scoring BIK. Dlatego ubiegając się o kredyt – szczególnie, jeśli w grę wchodzi wysoka kwota lub długi czas kredytowania – warto w pierwszej kolejności pospłacać debety na kontach osobistych.

Po czwarte, wnioskowanie o kredyty. Jeśli w ostatnim roku składałeś kilka wniosków pożyczkowych i kredytowych, a tym samym instytucje finansowe dość często wysyłały do BIK zapytania o twoją osobę, możesz spodziewać się niższego poziomu scoringu BIK. Częste zapytania mogą sugerować, że potencjalny pożyczkobiorca poszukuje wsparcia finansowego bez głębszego zastanowienia, a tym samym niesie ze sobą większe ryzyko trudności w spłacie. I chociaż liczba zapytań o kredyty wpływa na scoring BIK tylko w 5 proc., to nie warto zbyt pochopnie składać naraz kilka wniosków kredytowych w różnych bankach czy firmach pożyczkowych.

Scoring BIK – przedziały 2020

Skoro zasady oceny scoringu BIK są znane, to warto zapoznać się z obowiązującymi aktualnie przedziałami oceny punktowej. Tym bardziej, że jeszcze do 2018 r. w ramach niej można było otrzymać od 192 do 630 punktów. Dzisiejsza ocena scoringu BIK jest bardziej zrozumiała i mieści się w przedziale 0-100 punktów. Jaki wskaźnik warto osiągnąć, aby być traktowany jako rzetelny klient? Z pewnością scoring BIK musi przekroczyć połowę skali punktowej. Tym samym osoby, których ocena BIK = 50/100 muszą liczyć się z trudnościami w zaciągnięciu kredytu. O ile zatem wyższy powinien być scoring, aby mieć chociażby szansę na otrzymanie zobowiązania? Przedział 60-80 punktów jest dobrą oceną klienta. Jednak nie gwarantuje otrzymania zobowiązania. Wszystko zależy od szczegółowych danych na temat przeszłości kredytowej klienta. Scoring BIK 73 i kilka zaległych zobowiązań wcale nie gwarantuje pozytywnej decyzji kredytowej. Równie dobrze kredyt może otrzymać osoba ze scoringiem BIK 69, która terminowo spłacała dotychczasowe kredyty.
W najlepszej sytuacji znajdują się osoby, których ocena punktowa przekroczy prób 80 punktów. Klient z takim wskaźnikiem jest traktowany jako rzetelny i terminowy, a jego szanse na otrzymanie kredytu automatycznie rosną. Jak wskazują dane osiągnięcie min. 80 punktów nie jest wcale trudne. W połowie 2019 r. 52 proc. kredytobiorców otrzymało najwyższy scoring BIK (tj. ok. 7 mln Polaków).

Mądry przed szkodą, czyli sprawdź scoring BIK za darmo

Nie wszyscy o tym wiedzą, ale każdy może zweryfikować swój aktualny scoring BIK. Jak sprawdzić własny wizerunek w oczach banku? Wystarczy pobrać z BIK raport na swój temat. Wprawdzie każdy może z niego skorzystać bezpłatnie raz na sześć miesięcy, jeśli jednak celem jego pobrania jest weryfikacja scoringu BIK trzeba wybrać wersję płatną dokumentu (39 zł). Wariant darmowy nie zawiera oceny scoringu BIK.
Aby pobrać raport wystarczy założyć na stronie BIK indywidualne konto, wprowadzić swoje dane osobowe (w tym PESEL), opłacić koszt raportu i pobrać dokument. Dlaczego warto skorzystać z raportu BIK? Nie tylko będziesz świadomy swojego scoringu i potencjalnego położenia wobec banku, ale również będziesz mógł sprawdzić czy wszystkie ewentualne opóźnione spłaty zostały usunięte z rejestru. Poza tym w wersji płatnej raportu masz wgląd w historię zapytań instytucji finansowych o twoją osobę. Warto zwrócić szczególną uwagę na tę część, jeśli np. straciłeś dokument tożsamości, co mogło narazić cię na próby wyłudzeń zobowiązań na twoje dane.

Przykładowy raport Scoring BIK

Przykładowy raport zapytań kredytowych w BIK

Scoring BIK – istotny element procedury kredytowej

Jak widać ocena punktowa klienta może odegrać istotną rolę w procesie ubiegania się o kredyt. Dlatego też warto przywiązywać uwagę do tych części sfery finansowej, które bezpośrednio rzutują na osiągnięty scoring BIK. Należą do nich:

• terminowość,
• korzystanie,
• wnioskowanie,
• doświadczenie.

Warto znać swój poziom scoringu BIK nie tylko ze względu na świadomość swojego położenia wobec banku, ale również, aby móc spróbować zwiększyć aktualną ocenę punktową. Mogą w tym pomóc:

• uregulowanie zaległych zobowiązań,
• terminowe spłacanie aktualnych,
• likwidacja debetu na rachunku bankowym,
• przemyślane wnioskowanie o kredyt w ciągu ostatniego roku.

I chociaż praca nad stosunkowo wysokim scoringiem BIK może przynieść pozytywne efekty, to nie możesz zapominać, że to nie BIK udziela ci kredytu. Ostateczną decyzję w tej sprawie podejmuje bank, a scoring BIK może być jedynie wskazówką dla banku.