UOKiK – czym jest i w jakich sprawach może pomóc?

Co to jest UOKiK? To organ administracji publicznej, który stoi na straży szeroko pojętych interesów konsumentów. UOKiK zajmie się Twoją sprawą wtedy, gdy nieprawidłowości dotyczą nie jednej, lecz wielu osób, czyli naruszają zbiorowy  interes  konsumentów. Zakres działań dotyczy zarówno przedsiębiorstw, jak i osób prywatnych. Czym zajmuje się UOKiK? Kiedy zgłosić się do Rzecznika a kiedy do tytułowego organu?

Co to jest UOKiK

UOKiK, czyli Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest organem administracji rządowej powołanym do ochrony zbiorowych interesów konsumentów. Działa na podstawie ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów. Organizację urzędu określa statut nadany w drodze zarządzenia przez Prezesa Rady Ministrów. Na jego czele stoi prezes, nadzorowany przez Prezesa Rady Ministrów. W skład Urzędu wchodzi Centrala w Warszawie oraz 9 delegatur: w Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.

Czym zajmuje się UOKiK?

UOKiK stoi na straży interesów przedsiębiorców i konsumentów, czyli klientów, odbiorców usług różnych branż. Do UOKiK-u można zgłaszać wszelkie nieprawidłowości w zakresie swoich interesów jako konsumenta/klienta/odbiorcy usługi. Jeśli czujesz się potraktowany niesprawiedliwie przez sprzedawcę, dostawcę i masz świadomość, że złe praktyki są uprawiane na większą skalę – możesz zgłosić swoje uwagi do UOKiK. Do głównych zadań UOKiK-u należą:

• kontrolowanie prawidłowego rozwoju konkurencji oraz eliminowanie wszelkich zaburzeń w jej funkcjonowaniu;
• kontrolowanie fuzji i przejęć;
• kontrolowanie pomocy publicznej;
• ochrona zbiorowych interesów konsumentów.

Zgłoszenie do UOKiK – z jakimi sprawami można zgłosić się do urzędu?

O pomoc UOKiK-u można starać się wtedy, gdy istnieje podejrzenie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. W praktyce oznacza to, że nieuczciwa praktyka ze strony dostawcy towarów, czy usług dotyczy (dotyczyła) potencjalnie dużej grupy osób.

Zgodnie z Art. 24 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

Należą do nich zwłaszcza:

• stosowanie wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone;
• naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;
• nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji;
• proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają potrzebom tych konsumentów ustalonym z uwzględnieniem dostępnych przedsiębiorcy informacji w zakresie cech tych konsumentów lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru.

Nieuczciwą praktyką może być więc stosowanie zawyżonych bądź ukrytych opłat przez firmę pożyczkową czy stosowanie w umowach ze wszystkimi klientami zapisów zawierających niedozwolone postanowienia.

Jeśli nie do UOKiK, to gdzie mogę się zgłosić?

Co, jeśli dostawca usług lub towarów dopuści się nadużycia nie względem dużej grupy osób, lecz pojedynczego podatnika? Czy istnieje instytucja, która pomoże przeciętnemu Kowalskiemu w dochodzeniu swoich praw?

UOKiK po wstępnym zbadaniu sprawy, może przyjąć ją do rozpatrzenia, lub odrzucić ze wskazaniem innej instytucji, właściwej względem tematyki i zakresu zgłoszenia. Może to być np.:

• Sąd polubowny przy Wojewódzkich Inspektoratach Inspekcji Handlowej ,
• Arbiter Bankowy,
• Związek Banków Polskich,
• KNF,
• Rzecznik finansowy,
• Polubowny sąd konsumencki przy Prezesie Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE),
• Komisja Ochrony Praw Pasażerów lub Rzecznik Praw Pasażera,
• Rzecznik Praw Pacjenta,
• Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich,
• Itp.

Aby sprawdzić, jaka jednostka jest właściwa do zbadania skargi/zawiadomienia, można zasięgnąć bezpłatnej porady telefonicznej pod numerem 22 500 115 lub wejść na stronę internetową https://obywatel.gov.pl/. Sprawy indywidualne, najczęściej trafiają jednak do Rzecznika.

Czy Rzecznik Konsumenta ma również obowiązek występowania przed sądem w indywidualnej sprawie konsumenta? To zależy już od decyzji samego rzecznika. Może on również, choć wcale nie musi, wystąpić jako oskarżyciel publiczny w sprawach o wykroczenia na szkodę konsumentów. Jak pokazuje praktyka, rzecznicy najczęściej występują do sądów w sprawach najwyższej wagi oraz w precedensowych przypadkach.

UOKiK kontakt – możliwe drogi kontaktu

Jeśli masz do czynienia ze zbiorowym naruszeniem interesów konsumentów, masz prawo do wniesienia skargi. Sposobów na jej złożenie bezpośrednio do UOKiK-u jest całkiem dużo. Skargę lub zawiadomienie można złożyć:

• drogą elektroniczną przez profil zaufany – na elektroniczna skrzynkę podawczą w ePUAP,
• faksem,
• pocztą bezpośrednio na adres UOKiK (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
  Departament Ochrony Konkurencji, plac Powstańców Warszawy 1, 00-950 Warszawa),
• osobiście w siedzibie Urzędu w Warszawie, lub we właściwej delegaturze UOKiK,
• mailowo na adres: dok@uokik.gov.pl (konieczne będzie równoległe wysłanie pisma pocztą),

Do UOKiK można również zadzwonić. Urząd oferuje dwie linie telefoniczne : 22 556 02 99 lub 22 826 91 06,

Jak napisać skargę?

Jeśli podejrzewasz, że na skutek nieuczciwych praktyk doszło do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, nie bądź obojętny. Pierwszym krokiem do uzyskania pomocy ze strony UOKiK-u powinno być złożenie zawiadomienia o podejrzeniu nadużycia.
Zawiadomienie powinno zawierać:

• wskazanie przedsiębiorcy, któremu jest zarzucane stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów;
• opis zaistniałej sytuacji będącej podstawą zawiadomienia;
• wskazanie przepisu ustawy, którego naruszenie zarzuca zgłaszający zawiadomienie;
• uprawdopodobnienie naruszenia przepisów ustawy;

Pamiętaj, że zgodnie z art. 63 par. 2 kodeksu postępowania administracyjnego, wszelkie wystąpienia do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów powinny być opatrzone danymi nadawcy oraz jego dokładnymi danymi teleadresowymi.

Uwaga! Skargę do UOKiK można zgłosić również anonimowo! Dotyczy to kwestii zgłoszenia podejrzeń o kartelach, porozumieniach ustnych, które mogą ograniczać konkurencję, a także wykorzystywaniu pozycji dominującej przez przedsiębiorców.

Jeśli to możliwe, do zawiadomienia dołącz wszelkie dokumenty, mogące stanowić dowody naruszenia przepisów prawa. Zgodnie z prawem, takie zawiadomienie powinno zostać złożone na piśmie.

UOKiK – decyzje, jakie może podjąć urząd

Jeśli UOKiK uznał, że zarzuty w stosunku do nieuczciwego przedsiębiorcy są zasadne, może rozpocząć postępowanie, zmierzające do zaniechania nieuczciwych praktyk. Może ono skutkować nakazem zaniechania kwestionowanych działań lub nakazem usunięcia trwających skutków naruszenia, a także nałożeniem kary pieniężnej. Urząd może również zażądać wycofania z rynku wyrobu stwarzającego zagrożenie oraz, zgodnie z nowelizacją ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów z 12 stycznia 2007 roku, nałożyć karę pieniężną w wysokości do 100 tys. zł.

Przed zakończeniem postępowania prowadzonego w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, Prezes może także wydać decyzję tymczasową. Stanowi ona zobowiązanie przedsiębiorcy do zaniechania problematycznych działań, jeśli mogą one skutkować poważnymi i trudnymi do usunięcia skutkami dla konsumentów. Decyzja tymczasowa obowiązuje przez czas w niej określony, nie dłużej jednak niż do wydania decyzji kończącej postępowanie w sprawie.

W sytuacji uzasadnionego podejrzenia, że przedsiębiorca dopuszcza się praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, która może spowodować znaczne straty lub niekorzystne skutki dla szerokiego kręgu konsumentów urząd ma również prawo podać informacje o zagrożeniu do publicznej wiadomości.

UOKiK działa od 1990 roku. Instytucja jest realnym wsparciem dla przedsiębiorstw i konsumentów. Do głównych kompetencji tego organu należy dbanie o konsumentów w interesie publicznym. Prezes UOKiK może wydawać decyzje zakazujące stosowania określonych praktyk/ Czy warto zgłosić sprawę do UOKiK? Zdecydowanie tak!  Nawet jeżeli Urząd uzna, że nie jest ona w zakresie jego kompetencji, z pewnością wskaże inny organ użyteczności publicznej, właściwy do rozstrzygnięcia spornych kwestii.

Źródła:

• https://uokik.gov.pl/