Wierzyciel jest to osoba uprawniona do żądania spełnienia świadczenia od innej osoby na mocy stosunku zobowiązaniowego, który łączy obie strony. W poniższym artykule wyjaśniamy co to oznacza w praktyce. Jakie uprawnienia ma wierzyciel względem dłużnika? Czym różnią się określone rodzaje wierzycieli oraz wierzytelności?
W naszym artykule dowiesz się:
Prawo nie zawiera definicji pojęcia wierzyciel, jednak na podstawie art. 353 Kodeksu cywilnego możemy stwierdzić kim on jest. Powyższy przepis wskazuje bowiem istotę zobowiązania, która sprowadza się do tego, że istnieją dwie strony wierzyciel i dłużnik.
W stosunku takim wierzyciel jest uprawniony do żądania od dłużnika określonego świadczenia, natomiast dłużnik ma obowiązek spełnić to żądanie. Zobowiązanie to stanowi wierzytelność dla wierzyciela, zaś dla dłużnika jest ono jego długiem.
Wierzyciel jest podmiotem, z którym dłużnik związany jest świadczeniem np. finansowym. Dla zobrazowania tej relacji podajmy przykład banku, który udzielił kredytu, jako wierzyciela i kredytobiorcy – dłużnika. Kredytobiorca jest zobowiązany do terminowej spłaty zobowiązania, tak jak jest to wskazane w umowie.
Wśród uprawnień wierzyciela możemy wyróżnić te główne i pomocnicze. Główne skupiają się na uzyskaniu świadczenia, oraz uzyskaniu odszkodowania.
Pomocnicze to natomiast:
Pamiętajmy, że uprawnienia wierzyciela chronione są sankcją przymusu państwowego. Oznacza to, że wierzyciel, w przypadku kiedy dłużnik zwleka ze spłatą długu może poinformować o tym odpowiedni organ państwowy i tą drogą dochodzić swoich praw.
Sąd może nakazać przymusowe odzyskanie należności wierzyciela od dłużnika. Jest to tzw. egzekucja sądowa. Egzekucja odbywa się za pośrednictwem komornika. Ten może w dowolny sposób w określonym przez wierzyciela terminie odebrać wierzytelność w postaci rzeczy materialnych, pieniężnych czy hipotecznych. Dodatkowo wierzyciel ma prawo do wskazania dowolnego komornika na terenie Polski, który zajmie się procedurą egzekucyjną. Jeśli jednak przedmiotem egzekucji jest nieruchomość, komornik wybierany jest przez sąd rejonowy właściwy dla lokalizacji nieruchomości. Jeśli wierzyciel nie posiada wystarczających informacji na temat majątku dłużnika może zlecić komornikowi poszukiwanie w różnych bazach danych, urzędach i ewidencjach. Są to czynności, które komornik wykonuje bezpłatnie na zlecenie wierzyciela. Wierzyciel ma też prawo wpisać dłużnika do baz dłużników. Dłużnik przed faktycznym wpisaniem go do rejestru otrzymuje informację o tym, że wierzyciel planuje to zrobić, ma wówczas możliwość się do tej informacji ustosunkować. Wierzyciel ma także prawo, w sytuacji, gdy uda się zawrzeć porozumienie, do zawieszenia lub wstrzymania procedury egzekucyjnej.
Według polskiego prawa wierzyciel ma wobec dłużnika pewne obowiązki. Najważniejszym jest to, że nie może on żądać świadczenia w zakresie wyższym niż mu się to należy. Gdy natomiast decyduje się skierować na drogę postępowania egzekucyjnego dochodzenie swoich należności, zobowiązany jest wskazać odpowiednią podstawę tego żądania. Ma on obowiązek prawidłowego przeprowadzenia egzekucji. Wierzyciel musi przygotować wniosek egzekucyjny, w którym wskaże, jakie czynności powinien podjąć komornik. Ponadto powinien we wniosku wskazać majątek dłużnika, z którego ma zostać wykonana egzekucja. Zdarza się, że podczas egzekucji komorniczej dochodzi do niesłusznego zajęcia, wierzyciel ma obowiązek zwrotu nienależnie wyegzekwowanych środków. Oznacza to, że jeśli w trakcie egzekucji niesłusznie zajęte zostaną jakiekolwiek środki, wierzyciel musi zwrócić je dłużnikowi.
Wyróżnić możemy kilka rodzajów wierzycieli. Są nimi:
Windykator to osoba zajmująca się dochodzeniem własności. Bywa, że jest nią sam wierzyciel, ale zwykle powierza się windykację prawnikowi czy wyspecjalizowanej firmie. Oznacza to, że wierzyciel może, ale nie musi być windykatorem. Zwykle windykacja ma miejsce przed postępowaniem komorniczym. Windykatorzy próbują porozumieć się z dłużnikiem polubownie poprzez telefony, monity czy zawezwanie do próby ugodowej. Jeśli działania te nie przynoszą skutku, windykatorzy mogą odwiedzić dłużnika osobiście. Gdy te działania nie pomogą wierzyciel ma prawo skierować swoją sprawę do sądu, a po uzyskaniu orzeczenia stanowiącego tytuł egzekucyjny, do komornika, który ma pomóc w odzyskaniu należności.
Same wierzytelności możemy dzielić na te wymagalne i niewymagalne.
Wierzytelności można podzielić też w zależności od tego, co jest przedmiotem zobowiązania na pieniężne i niepieniężne. Wierzytelności pieniężne, czyli takiej w których przedmiotem tym są pieniądze. W innym wypadku mowa o wierzytelnościach niepieniężnych.
W przypadku, gdy dłużnik nie spłaca swoich należności musi się liczyć z koniecznością zapłaty odszkodowania, ponosi on także koszty związane z postępowaniem egzekucyjnym. Ponadto wierzyciel ponosi dodatkowe koszty w sytuacji, gdy zdecyduje się na to, by umorzyć postępowanie. Kolejnym powodem może być bezczynność wierzyciela. Może się też tak zdarzyć, że na mocy przepisów art. 771 Kodeksu postępowania cywilnego dłużnik zostanie zwolniony z kosztów sądowych. Wówczas automatycznie zostaje zwolniony z kosztów postępowania egzekucyjnego. Sytuacja może mieć miejsce, gdy dłużnik znajduje się w bardzo trudnej sytuacji. Wówczas przekłada on wniosek w sądzie wraz z oświadczeniem zawierającym stan majątku.
Źródła:
1. Encyklopedia Zarządzania: https://mfiles.pl/pl/index.php/Wierzyciel
2. Kodeks Cywilny art 353
3. Kodeks postępowania cywilnego art 771
Sponsorujemy
Nasze wyróżnienia
Nasi partnerzy
Komentarze