Zarząd i wspólnicy a długi spółki z o.o.

Jedną z najistotniejszych zalet spółki z o.o. jest ograniczona odpowiedzialność wspólników. W artykule sprawdzimy, co ta zasada oznacza w praktyce. Podpowiemy również, czy za długi spółki odpowie jej zarząd.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to forma prawna przedsiębiorstwa, utworzoną przez jedną lub więcej osób. Ma własną osobowość prawną, jest więc odrębnym od swoich założycieli podmiotem. Zgodnie z polskim prawem spółka z o.o. jest spółką handlową, a jej działalność reguluje Kodeks spółek handlowych. Obecnie jest ona w naszym kraju jedna z najpopularniejszych form prawnych prowadzenia biznesu. Trudno się dziwić. Prowadzenie spółki niesie za sobą szereg istotnych profitów. Do najważniejszych należą:

• brak konieczności uiszczania comiesięcznych składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (wyjątek stanowią jedynie jednoosobowe spółki z o.o. W takim przypadku udziałowiec jest traktowany dokładnie tak, jak osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą i musi odprowadzać składki do ZUS-u);
• stosunkowo niskie koszty rejestracji;
• dziedziczenie udziałów. Udziały w spółce z o.o. są dziedziczne. Oznacza to, że w przypadku śmierci wspólnika jego część dziedziczą spadkobiercy;
• możliwość rejestracji spółki przez internet. O tym, jak tego dokonać i ile kosztuje założenie spółki online, przeczytasz w artykule Założenie spółki z o.o. w trybie S24. Co warto wiedzieć?;
• możliwość założenia spółki przez obcokrajowca;
• zwiększenie prestiżu. Prowadząc spółkę, zyskasz większy szacunek w oczach aktualnych i przyszłych kontrahentów. Taka forma prowadzenia firmy jest bowiem zdecydowanie bardziej prestiżowa niż „zwykła” działalność;
• ograniczona do wysokości wniesionego wkładu odpowiedzialność wspólników.

W kolejnej części artykułu wyjaśnimy dokładniej, jakie odzwierciedlenie w praktyce ma ograniczona odpowiedzialność udziałowców.

Ograniczona odpowiedzialność wspólników spółki z o.o.

Ograniczona odpowiedzialność wspólników spółki to dla wielu przedsiębiorców największa korzyść prowadzenia firmy w takiej formie. Dlaczego?
Wyobraź sobie, że realizujesz inwestycję obarczoną sporym ryzykiem. Choć pokładasz w niej spore nadzieje, liczysz się również z tym, że możesz stracić zainwestowane pieniądze. Niestety, na skutek niepomyślnego splotu okoliczności projekt rzeczywiście kończy się fiaskiem, pozostawiając po sobie spore zadłużenie.
I tak:

• jeśli realizujesz inwestycję jako właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej, za długi firmy odpowiadasz całym swoim majątkiem. Jeśli firma popadnie w długi, wierzyciel będzie miał prawo zaspokoić swoje roszczenia również z elementów Twojego osobistego majątku, czyli wynagrodzenia za pracę, środków na kontach bankowych, należących do Ciebie nieruchomości i ruchomości. W najczarniejszym scenariuszu nietrafione inwestycje realizowane z ramienia jednoosobowej działalności gospodarczej mogą zupełnie pogrążyć przedsiębiorcę, narażając go na utratę owoców wieloletniej, ciężkiej pracy;
• jeśli realizujesz inwestycję jako udziałowiec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Twoja odpowiedzialność ogranicza się jedynie do wysokości wniesionego do spółki wkładu. W praktyce oznacza to, że Twój osobisty majątek jest w pełni chroniony. Odzyskanie należności będzie możliwe jedynie z majątku spółki. A to oznacza, że zaspokojenie roszczeń wierzyciela ze składników Twojego majątku nie będzie możliwe. Jeśli dług stanie się przedmiotem egzekucji komorniczej, komornik nie będzie miał prawa zająć Twojego konta, wynagrodzenia oraz należących do Ciebie nieruchomości i ruchomości.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest osobnym od wspólników podmiotem prawa. Jako że ma własną osobowość prawną stanowi niezależny „twór”. Taka zasada przekłada się więc na to, że jeśli spółka zaciąga dług – to ona, a nie wspólnicy jest dłużnikiem.

Odpowiedzialność zarządu spółki z o.o.

Analizując kwestię odpowiedzialności w spółce z o.o., warto wspomnieć także o dodatkowych osobach, tworzących poszczególne organy, Mowa tu o radzie nadzorczej, komisji rewizyjnej czy członkach zarządu spółki. Kwestia odpowiedzialności za jej zobowiązania dotyczy właśnie tych ostatnich. Zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem, jeśli egzekucja prowadzona wobec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością okaże się bezskuteczna, za jej zobowiązania odpowiadają członkowie zarządu. W praktyce oznacza to, że jeśli spółka nie posiada wystarczającego majątku, by spłacić swoje długi, wierzyciel (pod pewnymi warunkami, które omówimy w kolejnej części artykułu), może sięgnąć do prywatnych kieszeni członków zarządu.

Kiedy wierzyciel może sięgnąć po osobisty majątek członków zarządu?

Aby wierzyciel mógł zażądać spłaty długu od członka zarządu, niezbędne jest spełnienie kilku warunków. Zgodnie z zapisami Art. 299 kodeksu spółek handlowych członkowie zarządu odpowiadają za zobowiązania spółki dopiero w razie bezskuteczności egzekucji prowadzonej przeciwko samej spółce. Aby wierzyciel mógł sięgnąć do kieszeni członka zarządu, musi w pierwszej kolejności poczynić próby wyegzekwowania spłaty długu od samej spółki. Niezbędnym warunkiem egzekucji wobec spółki jest z kolei założenie sprawy sądowej oraz uzyskanie wyroku opatrzonego klauzulą wykonalności. Na jego podstawie wierzyciel może złożyć wniosek do komornika, który rozpocznie egzekucję. Co ważne, jeśli wierzyciel zaspokoi swoje roszczenia z majątku spółki, osobisty majątek każdego z członków zarządu będzie chroniony przed egzekucją. Jeśli spółka nie ma wystarczającego majątku do pokrycia wierzytelności, wierzyciel może wystąpić z kolejnym powództwem, tym razem przeciwko członkom zarządu. Wygrana w sprawie sądowej daje mu dopiero prawo do wyegzekwowania spłaty zadłużenia od członka zarządu.

Co, jeśli spółka ma kilku członków zarządu?

W większości spółek z o.o. mamy do czynienia z kilkuosobowym zarządem. Jak w takiej sytuacji rozkłada się odpowiedzialność jego członków? Zgodnie z prawem odpowiedzialność członków spółki z o.o. jest solidarna. W praktyce oznacza to, że wierzyciel ma prawo pozwać jednego członka o całość dochodzonej należności, może również skierować roszczenie przeciwko kilku.

Czy członek zarządu spółki z o.o.może uniknąć odpowiedzialności za jej długi?

Istnieją sytuacje, w których odpowiedzialność członka zarządu za długi spółki może zostać uchylona. Nawet jeśli egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna. Warunkiem jest jednak konieczność wykazania przez członka zarządu, że:

• we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu;
• niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy;
• pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Czy spółka z o.o. musi mieć zarząd?

Biorąc pod uwagę restrykcyjne zasady odpowiedzialności członków zarządu, w głowie wielu osób z pewnością narodziło się pytanie, Czy spółka z o.o. musi mieć zarząd? Zgodnie z kodeksem spółek handlowych, jego ustanowienie jest jednym z warunków rejestracji takiej formy przedsiębiorstwa. Jeśli w toku działalności z jakichkolwiek powodów spółka nie będzie miała ani jednego członka rządu, obowiązkiem sądu jest ustanowienie dla niej kuratora. Jego zadaniem będzie ustanowienie zarządu lub, jeśli nie będzie to możliwe — likwidacja podmiotu. W najmniejszych spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością wspólnicy przyjmują z reguły także status członków zarządu. Czy bycie wspólnikiem chroni ich w takiej sytuacji przed odpowiedzialnością za długi spółki? Niestety nie. Będąc zarówno wspólnikiem, jak i członkiem zarządu za zobowiązania spółki będą odpowiadać jako członkowie zarządu.